ترجمه‏اخلاق ص : 213
باب اول شهوت شكم‏
اگر با ديده تحقيق بنگرى شكم سرچشمه شهوات و محل روئيدن جميع آفات و دردهاست.
زيرا در صورتى كه به شهوت شكم پاسخ مثبت دهى به دنبال آن شهوت فرج و حرص و ولع در آميزش مى‏آيد، و چون شهوت خوردن و آميزش با هم جمع شوند انسان به جاه و مال رغبت پيدا مى‏كند كه وسيله توسعه خوراكيها و ابزار شهوت رانى است.
و چون در صدد جمع مال برآيى انواع ظلمتها و اقسام رقابتها پيدا مى‏شوند و از اين‏هاست كه آفت رياء و آشوب تفاخر و تكاثر و تكبّر متولّد مى‏شوند اين صفات انسان را به كينه و حسد و بغض و دشمنى مى‏خوانند و سپس صاحب خود را در ورطه سركشى، گناه، فحشاء و منكرات غوطه‏ور مى‏سازند.
و تمام اين‏ها ثمره رها كردن معده و مولود سركشيهاى سيرى و پرى آن است. اگر انسان بواسطه گرسنگى و تنگ ساختن مجارى شيطان نفس خود را رام كند، نفس به اطاعت خدا گردن مى‏نهد، و از مسير عصيان و طغيان باز مى‏گردد، و در نتيجه محو دنيا نمى‏شود، و آن را بر آخرت ترجيح نمى‏دهد، و اين چنين براى دنيا رقابت نمى‏كند.
پيامبر اكرم صلى اللّه عليه و آله و سلّم فرمود: كسى كه شكمش را پر مى‏كند روحش به ملكوت آسمان‏ها راه
ترجمه‏اخلاق ص : 214
نمى‏يابد [1].
مى‏فرمايد: فكر نصف عبادت، و كم خورى عين عبادت است [2].
و باز مى‏فرمايد: قلوب خود را با زياده‏روى در خوردن و آشاميدن نميرانيد، زيرا قلب انسان مانند كشت از آب زيادى مى‏ميرد [3].
و باز مى‏فرمايد فرزند آدم بدتر از شكمش ظرفى پر نكرده است، بس است براى انسان چند لقمه‏اى كه او را بر پاى دارند. و چون او را از خوردن گزيرى نيست، يك سوم معده‏اش را به غذا اختصاص دهد و يك سوم را به نوشيدنى و ثلث آخر را به نفس.
و باز مى‏فرمايد: شيطان از مجراى خون انسان در وجود او جريان دارد، پس راه جريانش را با گرسنگى و تشنگى تنگ كنيد [4].
امام صادق عليه السّلام مى‏فرمايد: شكم با خوردن طغيان مى‏كند. نزديك‏ترين حالات بنده به خدا هنگامى است كه شكمش سبك باشد و مبغوض‏ترين حالات او نزد خدا وقتى است كه شكمش پر باشد.
و باز مى‏فرمايد: انسان چاره‏اى ندارد جز اينكه غذائى بخورد تا بوسيله آن بر پاى بماند، ولى هنگامى كه غذا مى‏خوريد يك ثلث شكم را به غذا اختصاص دهيد و يك ثلث را به نوشيدنى و يك ثلث را به نفس، و خود را چون خوك پروار نكنيد.
و امام باقر عليه السّلام مى‏فرمايد: چيزى در نزد خدا مبغوض‏تر از شكم پر نيست [5].
و لقمان به پسرش مى‏فرمود: پسركم هنگامى كه شكم پر باشد فكر مى‏خوابد و حكمت گنگ مى‏شود و اعضاء و جوارح از عبادت مى‏مانند [6].