[نعمت ميلاد پيامبر اكرم صلّى اللّه عليه و آله و سلّم‏]
اين ماه همانگونه كه از اسم آن پيداست بهار ماه‏ها مى‏باشد، بجهت اينكه آثار رحمت خداوند در آن هويداست. در اين ماه ذخاير بركات خداوند و نورهاى زيبايى او بر زمين فرود آمده است. زيرا ميلاد رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم در اين ماه است و مى‏توان ادعا كرد از اول آفرينش زمين رحمتى مانند آن بر زمين فرود نيامده است زيرا برترى اين رحمت بر ساير رحمتهاى الهى مانند برترى رسول خدا بر ساير مخلوقات است. و همانطور كه او داناترين مخلوقات خداوند و برترين آنها و سرورشان و نزديكترين آنها به خداوند و فرمانبردارترين آنها از او و محبوبترينشان نزد او مى‏باشد، اين روز نيز برتر از ساير روزهاست. و گويا روزى است كه كاملترين هديه‏ها، بزرگترين بخششها، شاملترين رحمتها، برترين بركتها، زيباترين نورها و مخفى‏ترين اسرار در آن پى‏ريزى شده است.
ترجمه‏المراقبات ص : 66
پس بر انسان مسلمان كه برترى رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم را قبول داشته و مراقب رفتار با مولايش مى‏باشد واجب است اين روز را بگونه‏اى وصف ناپذير برتر از هر وقت و روز ديگرى بداند. چون در مثل چنين روزى سرچشمه فضايل و برتريها بر اين امت فرود آمد، تمام بركتهاى نبوت و امامت و كتاب و شريعت فقط با وجود رسول خدا صلّى اللّه عليه و آله و سلّم آشكار شد كه ابتداى آن در اين روز مبارك بود. و زمانى كه با عقل و شرع برترى اين روز ثابت شد، بر مسلمان مراقب واجب است با تمام تلاش خود در شكرگزارى اين نعمت بزرگ كوشش و سعى كند كه اين رحمت وسيع را توسعه داده و اين روز را بزرگترين عيد خود بداند، با طاعات تام و تمام به خداوند نزديك شده و با توسلات كامل به رسول خدا توسل پيدا كند.
از مراقبات اين روز، اين است كه تمام ماه را در اين روز با تلاشهاى نيكو و اطاعت‏هاى گرانقدر و بزرگ، بزرگ داشته و با پروردگار خود در مورد اين نعمت بزرگ مناجات نمايد.
و بدان اگر تو عبادت انس و جن را انجام داده و اخلاص پيامبران را داشته باشى باز هم نمى‏توانى واقعا شكر اين نعمت را بجا آورى. البته نه باين جهت كه اين اعمال نيز از نعمتهاى اوست و شكر ديگرى را واجب مى‏كند. بلكه بخاطر بزرگى نعمت، كسى توان شكر آن را ندارد.
پس بحكم عقل واجب است بعد از درك ناتوانى، باندازه توان شكر آن را بجا آورى و خداوند نيز شكر خالصانه تو را با فضل خود مى‏پذيرد
ترجمه‏المراقبات ص : 67
كه خداوند با تشكر زياد عمل كم را قبول مى‏كند.
ولى مهم، داشتن حالت قلبى مناسب در اين عيد بزرگ و شرمسار بودن از عجز و كوتاهى است، و نيز انجام اعمالى كه انسان را از غفلت و تلف كردن وقت خارج نمايد، نيز تلاش زياد براى بدست آوردن صدق اخلاص همراه با شرمسارى، و مهم دانستن اين روز بمقدار اهميت واقعى آن، گرچه در بجا آوردن حق شكر آن ناتوان بوده يا كوتاهى كرده باشى.
خلاصه، بنده بايد تمام توان خود را در انجام عبادات قلبى از قبيل شناخت، يادآورى، شكر و... بكار گيرد. زيرا شرع گرچه در عبادات بدنى خواهان ميانه‏روى بوده نه زحمت زياد، ولى در عبادتهاى قلبى مثل شناخت، ذكر و شكر و لطيف نمودن قلب با شناخت و صفات پسنديده‏اى كه در پى آن مى‏آيد، بكار بردن تمام توان را مى‏طلبد. تا به جايى برسد كه امام صادق درباره عارف مى‏فرمايند: «اگر دل او بمقدار يك چشم بهم زدن خدا را فراموش نمايد از شوق او مى‏ميرد و هنگامى كه پرده‏هاى اوهام و حجابهاى تاريكى از جلو او برداشته شده و نورهاى زيبايى صفات و نشانه‏هاى عظمت و بزرگى خداوند در قلب او جلوه‏گر شود و نور بسيار درخشانى را ببيند، ممكن نيست اشتباه يا غفلت نمايد، و حالات قلب او با جلوه‏گريهاى مخصوص صفات جمال و جلال خداوند دگرگون مى‏شود. و خداوند بزرگ عهده‏دار رياضت دل او با ترس و اميدوارى از اين راه مى‏شود تا زمانى كه او را در
ترجمه‏المراقبات ص : 68
جايگاه راستى و در پناه خود وارد كند و او را در بهشت بهتر، بهشت نور همراه با پيامبران و شهدا و نيكوكاران سكونت دهد.»