[مراعات توشه، رفيق، راهنما و سرپرست حاجيها]
مطلب ديگرى كه سالك بايد توجه داشته باشد اين است كه سير خود را سير بسوى خدا و نزديكى جستن به او قرار داده و هر اندازه كه بدنش به آن خانه نزديك مى‏شود بايد قلبش نيز به صاحب خانه نزديك شده و در اين سير معنوى بايد توشه‏اش را تقوى و مركب خود را كه بدنش مى‏باشد و رفيقش را كه مؤمن و از اهل تقوى و راهنمايش را كه از اهل علم و يقين مى‏باشد و فرمانده حاجيها را كه امامش است رعايت كند.
رعايت تقوى عبارتست از جهاد با نفس براى بدست آوردن درجات تقوى، كه پايينترين درجه آن پرهيز از محرمات، درجه متوسط آن پرهيز از شبهات و بالاترين درجه آن پرهيز از هر چه او را از خدا باز مى‏دارد مى‏باشد گرچه مباح باشد.
رعايت بدن اين است كه مواظب آن باشد تا او را در اين سفر به سوى خداوند حمل نموده، توشه‏اش را برداشته و او را در راه نگذارد، انتظاراتى را كه از بدنش دارد برآورده نموده و بجز بخاطر ناتوانى از دستورات او مخالفت نكند.
ترجمه‏المراقبات ص : 393
رعايت رفيق عبارتست از انتخاب رفيق با صفا و پرهيز از دوستان دو رنگ و عيّاش. و نيز تلاش كند كه دل و عمل او با دوستان در بدست آوردن معرفت خدا و دوستى او و در همكارى در تمام اين موارد يكى باشد. زيرا اجتماع و همدلى تأثير زيادى در رسيدن به هدف دارد.
مراعات راهنما - كه همان مرجع تقليد در مسائل فقهى، معلم اخلاق و عارف كامل كه درجات عرفان را سپرى كرده است مى‏باشد - پيروى از راهنماييهاى او و استفاده از نور او و نورانى شدن با نور او مى‏باشد.
مراعات سرپرست حاجيان - كه همان جانشين پيامبر صلّى اللّه عليه و آله و سلّم و امام زمان او عليه السّلام مى‏باشد - عبارت است از شناخت، ولايت و فرمانبردارى از او. اين مهمترين و واجبترين امور است كه بدون آن نمى‏توان به سوى خدا سير نمود. اين مطلب از ضروريات بوده و در اين راه به هيچ چيزى مانند اين مطلب سفارش نشده است. كسى كه از فرمانده كاروان عقب افتد راه به جايى نبرده، هلاك شده و وارد حزب شيطان مى‏شود.
بطور كلى معرفت امام و ولايت او از شرايط صحت و قبول عمل است. بنابراين اگر بنده‏اى تمام عمر را روزه گرفته و در اين مدت مشغول نماز، عبادت و حج بوده و تمام دارائيش را صدقه بدهد، ولى امام زمانش را نشناخته يا ولايت او را نداشته و اين اعمال به راهنمايى او نباشد، از او قبول نخواهد شد.
بهر حال بايد همت او بر اين باشد كه خود را اصلاح و از عالمهاى
ترجمه‏المراقبات ص : 394
طبيعت نجات يافته و به عوالم نور برسد. بطورى كه دل و روحش آماده مشاهده نورهاى جمال خدا و پرده بردارى از عظمت‏هاى او شود. خداوند چنين حجى را نصيب ما و تمام دوستانش گرداند.