[رعايت اخلاص‏]
آنچه در اين باب و غير آن اهميت دارد، اين است كه اين كارها را بخاطر رسم و عادت انجام نداده و سعى كنيم اين كارها را با نيتى خالص و براى رضاى خدا انجام داده و در خلوص خود نيز صادق باشيم. زيرا كار كوچكى كه با نيت خالصانه صادقانه همراه باشد بهتر از كارهاى زيادى است كه خلوص و صداقت در آن نباشد، حتى اگر چندين هزار
ترجمه‏المراقبات ص : 53
برابر باشد. و اين مطلب بخوبى از عبادتهاى حضرت آدم عليه السّلام و شيطان فهميده مى‏شود، زيرا عبادتهاى چندين هزار ساله شيطان او را از جاودانگى در آتش نجات نداد ولى يك توبه حضرت آدم عليه السّلام باعث بخشش خطا و برگزيدن او شد. صدق در اخلاص تنها با لطف خاص خداوند در بندگانش به وجود مى‏آيد. و اگر بنده فقط سعى خود را بكار گيرد و بفهمد كه نمى‏تواند به آن دست يابد و در پى آن از خداوند كمك خواسته و اين آيه«ام من يجيب المضطر اذا دعاه و يكشف السوء 27: 62،اى كسى كه جواب مضطر را مى‏دهى و مشكلات او را حل مى‏كنى» شامل حال او شود، درهاى عنايت پروردگار كريم بر او گشوده مى‏شود. زيرا او كريم و بخشنده است و بخشش به بندگان مضطرى را كه درب او را مى‏كوبند دوست دارد.
در هنگام انجام اعمال نيز بايد مواظب باشد كه رياء و دوستى ستايش مردم در نيت او وارد نشود. و براى اينكه بفهمد رياء در نيتش وارد شده يا نه، مى‏تواند بجاى اينكه مثلا در خانه خود عزادارى را برپا كند در منزل دوست خود اين كار را انجام دهد بطورى كه مردم ندانند او مجلس را برگزار كرده است. آنگاه ببيند حال قلب او از اين كار تغيير پيدا مى‏كند و حال او در سنگين بودن مخارج عزادارى و كمى آن يا خوشحالى او از شكوه مجلس يا سادگى آن متفاوت است، در صورتى كه مردم بدانند كه او برپا كننده مجلس عزا مى‏باشد يا ندانند. و اگر در تمام اين مسائل تفاوتى نديد، ببيند كه آيا دوست دارد «سخنران» يا
ترجمه‏المراقبات ص : 54
«روضه خوانى» را كه براى عزادارى دعوت مى‏كند از كسانى باشد كه معروف بوده و در مجالس اعيان و اشراف به ذكر مصايب امام عليه السّلام مى‏پردازند يا نه، بخصوص در صورتيكه مصايبى را كه غير معروفين از امام عليه السّلام نقل مى‏كنند از منابع معتبر بوده و از اين جهت از لحاظ شرعى بهتر باشد. و يا ببيند آيا براى او فرق مى‏كند كه اهل مجلس او از فقرا يا ثروتمندان باشند. و اگر در اين ملاكهايى كه براى تشخيص رياء ذكر نموديم تأمل كند مى‏بيند كه راه براى ورود رياء در عزاداريش بسيار وسيع مى‏باشد و براى بستن اين راه بايد عمل خود را از ديگران بپوشاند و آن را مخفى نمايد، بدين شكل كه مجلس عزادارى را در منزل دوستش منعقد نمايد و بگونه‏اى عمل كند كه كسى نداند مجلس را او برگزار نموده است. و تلاش كند عمل خود را از هر جهت صحيح انجام دهد باين ترتيب كه كسى را براى خواندن مصيبت دعوت كند كه با تقوا و در خواندن مصيبت راستگو باشد. و نيز در احترام به شركت كنندگان فقير و غنى براى او فرقى نكرده و براى احترام گذاشتن به آنان امتيازات دينى را رعايت كند نه امتيازات دنيوى را. زيرا صحت اعمال اسرار زيادى دارد كه در قبول و افزايش پاداش آنها مؤثر است.
[5 -] از جمله چيزهايى كه تأكيد شده اين است كه شب عاشورا تا صبح پيش قبر امام حسين عليه السّلام بماند. شيخ صدوق و شيخ طوسى از معصوم عليه السّلام روايت نموده‏اند كه: «كسى كه در شب عاشورا، امام حسين عليه السّلام را زيارت نمايد و تا صبح در كنار قبر او بماند خداوند در
ترجمه‏المراقبات ص : 55
روز قيامت او را برمى‏انگيزد در حاليكه آغشته بخون امام حسين عليه السّلام بوده يا خداوند را در روز قيامت ديدار مى‏كند در حاليكه آغشته بخون خود مى‏باشد.