|
[عملى از امام زين العابدين عليه السّلام در اين شب]
[2 -] از كارهاى مهم مطالعه مطالب و كارهايى است كه از امام زين العابدين عليه السّلام در اين شب نقل شده و انديشيدن در مقام، عبادت، تلاش زياد و عمل اوست. آنگاه ببيند كه خود با اين بدحالى، مقام پست و كوتاهى در عبادت پروردگارش، چه بايد بكند.
سيد ما قدّس سرّه در كتاب اقبال از شيخ ابى محمد هارون بن موسى التلّعكبرىّ رحمه اللّه و او از محمد بن عجلان نقل كرده است كه گفت: از امام صادق عليه السّلام شنيدم كه مىفرمود: «هنگامى كه ماه رمضان مىآمد على بن الحسين عليهما السّلام هيچ غلام و كنيزى را نمىزند و اگر گناهى از آنان سر مىزد، آنان را مجازات نمىكرد و فقط پيش خود در كاغذى مىنوشت فلان غلام يا فلان كنيز روزى چنين و چنان كرد و تأديب آنان را تا آخرين شب ماه رمضان به تأخير مىانداخت و در اين شب آنان را
ترجمهالمراقبات ص : 318
مىطلبيد و گرد خود جمع مىكرد. آنگاه نوشته خود را آشكار كرده و مىفرمود: فلانى چنين و چنان كردى و تو را تأديب نكردم آيا اين مطلب را بخاطر دارى؟ مىگفت: بله، فرزند رسول خدا تا از تمامى آنها اقرار مىگرفت. سپس در وسط آنان ايستاده و به آنان مىفرمود: با صداى بلند بگوييد: على بن الحسين پروردگارت تمام اعمال تو را ثبت نموده است، همانگونه كه تو تمام كارهاى ما را نوشتى. و او نوشتههايى دارد كه حقيقتهايى را كه بزيان تو است، مىگويد و تمام گناهان كوچك و بزرگ تو را مىنويسد، همانگونه كه تو نوشتههايى دارى كه حقيقتهايى را كه بزيان ماست مىگويد و تمام كارهاى كوچك و بزرگ ما را نوشته است. هر عملى را كه انجام دادهاى در پيشگاه او حاضر مىيابى، همانگونه كه ما تمام كارهايمان را نزد تو حاضر يافتيم.
پس عفو كن و ناديده بگير، همانطور كه از سلطان مىخواهى تو را عفو كند. اگر از ما درگذرى، او را با گذشت، مهربان و بخشنده خواهى يافت. و پروردگارت به هيچكس ظلم نمىكند. پس على بن الحسين مقام پست خود را در پيشگاه پروردگار حكيم و عادلى كه باندازه دانه خردلى ستم نمىكند در نظر داشته باش. كه اگر باندازه وزن ذره خردلى باشد خداوند آن را مىآورد و فقط خداوند را شاهد و حسابرس بدان.
گذشت كن و نديده بگير، تا پادشاه نيز از تو بگذرد و نديده بگيرد.
خداوند مىفرمايد: «بايد گذشت كنند و نديده بگيرند، آيا دوست
ترجمهالمراقبات ص : 319
نداريد خداوند گناهان شما را ببخشد.»«» اين كلمات را خطاب به خود مىگفت و به آنان ياد مىداد و آنان با او مىگفتند. و در حالى كه بين آنان ايستاده بود گريه مىكرد و مىگفت:
پروردگار ما ما را امر كردى كه از كسى كه به ما ستم روا داشته درگذريم. ما به خود ظلم كرديم و همانگونه كه فرمودى از كسانى كه به ما ظلم كردند گذشتيم. پس ما را عفو فرما. زيرا تو از ما و كسانى كه آنان را به عفو امر فرمودى، به آن سزاوارترى. و امر فرمودى گدا را از در خانههاى خود رد نكنيم و اكنون در حالى كه گدايان و فقيرانى هستيم به سوى تو آمده و در آستانه و درت اقامت گزيده و بخشش، احسان و نيكى تو را خواهانيم. بدينوسيله بر ما منت گذار و ما را نااميد مگردان، زيرا تو از ما و كسانى كه به اين كار امر شدهاند، به اين مطلب شايستهترى. خداى من اكرام نمودى. بنابراين مرا كه از گدايان تو هستم اكرام كن. و با بخشش، نيكى نمودى پس مرا از عطاياى خود بهرهمند ساز.
آنگاه به آنان رو كرده و مىگفت: و شما را عفو كردم آيا شما نيز از من و بدرفتاريم مىگذريد؟ من پادشاه بد، پست ستمكار، و مملوك پادشاهى كريم، با سخاوت، عادل، نيكى كننده و بخشندهام. آنگاه آنان مىگفتند: آقاى ما تو و بديهايت را عفو كرديم. سپس به آنها مىفرمود: بگوييد: خداوندا از على بن الحسين درگذر همانگونه كه
ترجمهالمراقبات ص : 320
ما را عفو كرد. و او را از آتش رها كن همانگونه كه ما را از بردگى خارج كرد، آنان نيز همين را مىگفتند. آنگاه مىگفت: خداوندا آمين، پروردگار جهانيان برويد من شما را عفو و شما را آزاد كردم به اميد گذشت از خود و رهايى خودم. و آنان را آزاد مىكرد. هنگامى كه روز فطر فرا رسيد عطايايى به آنان عنايت نموده تا محفوظ مانده و از مردم بىنياز شوند. و سالى نبود كه در شب آخر ماه رمضان حدود بيست نفر را آزاد نكند.
و مىفرمود: خداوند متعال در هر شب ماه رمضان هفتاد ميليون نفر را از آتش رها مىكند كه همگى سزاوار آتش هستند. و هنگامى كه شب آخر ماه رمضان فرا رسد بتعداد همه كسانى كه در اين ماه رها نموده است نجات مىدهد. و من دوست دارم خداوند مرا ببيند كه باميد نجات خودم از آتش، عدهاى از كسانى را كه مالك هستم در سراى دنيا در راه خدا آزاد مىنمايم. هيچگاه خادمى را بيش از يك سال كامل به خدمت نگرفت. زيرا اگر بردهاى را در اول يا وسط سال مىخريد در شب فطر آزاد مىكرد و عده ديگرى را در سال بعد مىخريد و سپس آزاد مىنمود. و تا زمانى كه به خداوند ملحق شد همينگونه بود. و نيز در حالى كه هيچ نيازى به سياه پوستان نداشت تا با خريدن آنان نيازش را برآورده سازد، آنان را مىخريد و هنگام بازگشت از عرفات دستور مىداد آنان را از بردگى آزاد نموده و اموالى به آنان ببخشند».
اگر بتواند، بايد خود را شبيه به امامش گردانيده و در شكل اين عمل
ترجمهالمراقبات ص : 321
بزرگ به او اقتدا نمايد كه اين كار گواراى او باد. و اگر نمىتواند حتما باندازهاى كه مىتواند آن را انجام بدهد. و كمترين كارى كه در اين جهت مىتواند انجام بدهد اين است كه ستمهايى كه زن، فرزند، خدمتكار و اجيرش نسبت به او روا مىدارند را ثبت كرده و در شب آخر ماه رمضان از آنان گذشت نمايد. و بهتر است آنچه را كه ثبت كرده است يك يك گفته و با پروردگار خود مناجات نمايد و بگويد:
خداوندا فلان بندهات در فلان مورد به من ظلم كرد و من صبر كردم و... آنگاه بگويد: خدايا مىدانى به من ظلم كردند و فقط بخاطر ترس از تو از آنان انتقام نگرفتم. باين اميد كه تو نيز عذاب خود را از من بازدارى. بندگانت را امر به عفو نمودى. پس آنان را از عفو خود محروم مفرما كه شما به عفو شايستهتر از كسانى هستى كه آنان را به عفو دستور دادى.
خدايا به من توفيق دادى كه كسانى را كه به من ستم كردند ببخشم و بدين وسيله بر من منت گذاشتى. پس مرا از عفوت محروم مفرما. زيرا منت تو بجهت گذشت من از ديگران، بزرگتر از منت گذشت تو از من مىباشد. و بخاطر اين منت بزرگ آن منت كوچك را هم نصيبم بفرما.
خداوندا بنده، مالك حقيقى نيست و حق مال مالك اوست. پس كسى كه به من ستم كند حق تو را از بين برده و هنگامى كه امر فرمودى كه او را عفو نمايم در حقيقت تو او را عفو نمودى. پس آنگاه كه او را عفو مىنمايى از من نيز درگذر.
ترجمهالمراقبات ص : 322
خداوندا دستور دادى كسى را كه به ما تحيت و درود مىفرستد بهتر از او جواب گوييم و اكنون پاسخ بهتر اين است كه در مقابل اين عمل من كه بخاطر رضاى تو از كسانى كه به من ظلم نمودند گذشتم مرا با آتش نسوزانى و در مقابل اميد من به عفو فراوان و فضلت بعد از عفو، گناهانم را به چند برابر نيكى تبديل نموده و بدين وسيله من را به درجات بلندى رسانيده و اميدم را نااميد نگردانى.
|