[بستن وسوسه‏هاى شيطان‏]
اگر مراقب به آنچه گفتيم عمل كرد كه خوشا بحالش، و اگر عمل نكرد مبادا شيطان او را وسوسه كرده و بگويد: تو آنگونه كه شايسته توست عمل را انجام نمى‏دهى، بنابراين، اين كار اندك نيز فايده‏اى نداشته و نبودش بهتر از وجودش مى‏باشد. زيرا اگر به اين نداى شيطان گوش دهد او را از ساير اعمال نيز باز داشته و او را با غفلت هلاك مى‏نمايد. ولى اگر همان عمل را كه قصد دارد، انجام بدهد گرچه عمل كمى نيز باشد، ممكن است نور اين عمل كم، نور ديگرى را براى عمل بوجود آورده و او را موفق به انجام عمل ديگرى گردانده و آنگاه در تمام اعمال موفق باشد.
خلاصه شيطان هيچ قصدى ندارد، مگر اين كه انسان را از خدمت نمودن و عبادت مولايش باز دارد بنا بر اين اگر از او فرمانبردارى نمايد در دل او تاريكيى بوجود مى‏آيد كه سبب قطع يارى او گرديده و موجب مى‏شود تا عبادت ديگرى را نيز ترك كند تا جايى كه يارى خداوند كاملا قطع شده و به هلاكت جاويد دچار شود. مگر اين كه عنايت خدا شامل حالش شده و از فرمانبردارى شيطان دست بردارد، دلش با مخالفت با او روشن شده و آنگاه به توفيق كاملى برسد.
سالك نبايد هيچ عمل خيرى را گرچه بسيار كوچك باشد، كم
ترجمه‏المراقبات ص : 308
شمرده و بخاطر كم بودن آن را ترك نمايد كه زيان خواهد ديد. و هيچ عمل خيرى را نيز نبايد بزرگ ببيند، چون گرفتار عجب مى‏گردد. نيز اگر نمى‏تواند آن را انجام بدهد بمقدارى كه مى‏تواند آن را انجام داده و بعد از انجام، آن را در مقابل خدا كوچك ببيند. زيرا بنده هر عملى را كه انجام بدهد و آن را كوچك بداند، خداوند آن را بزرگ دانسته و شايد همين مطلب باعث شود كه خداوند متعال آن را قبول كند. و هنگامى كه عملى قبول شد كمى آن اهميتى نخواهد داشت. چون اگر خداوند عملى را از بنده‏اش قبول نمايد، گرچه كم باشد، پاداش زيادى به او خواهد داد. و اگر آن را قبول نكند، فايده‏اى براى او نخواهد داشت، گرچه زياد باشد. زيرا خداوند عمل كم آدم را قبول و اعمال زياد ابليس را رد نمود.
بنابراين بنده نبايد هيچ عملى را بزرگ ببيند. گرچه عبادت جن و انس باشد. زيرا اين عجب است و عجب انسان به عملش، ثواب آن را از بين مى‏برد. بلكه نور آن را به تاريكى تبديل مى‏كند. و نيز نبايد عمل كم را كوچك بداند، زيرا ممكن است قبول شده و تبديل به عمل بزرگى شود.