[ملاكى براى انجام عمل بهنگام كسالت‏]
مطلبى كه لازم به توضيح است اينكه: كسى كه مى‏خواهد عمل كند اگر گاهى ببيند كسل است و نشاطى براى عمل ندارد، بايد مواظب حالش باشد و ببيند اگر در اين حال مشغول عمل شود - گرچه عمل صورى - نشاط مى‏يابد، بايد مشغول عمل شده و آن را ترك نكند تا
ترجمه‏المراقبات ص : 269
شيطان بر او مسلّط نشود. زيرا انسان اگر بصرف كسالت عمل را ترك كند اعمال را بطور كلى ترك خواهد نمود. بايد حال خود را بررسى كند و ببيند كه اگر عملى را ترك كند، اشتياق او به آن در آينده بيشتر خواهد شد، در اينجا بايد عمل را ترك نموده، و خود را به عملى كه همراه با كسالت است عادت ندهد. ولى اگر ببيند كه ترك اين عمل باعث انجام ندادن عمل ديگرى نيز خواهد شد، بايد آن عمل را انجام دهد. و خيلى اوقات اتفاق مى‏افتد كه سالك در عملى دلتنگ و كسل مى‏گردد، ولى در اثناى عمل بيش از حد تصور نشاط مى‏يابد. اين نكته را نيز بايد در نظر داشت كه كسالت براى انسان از عسل شيرينتر است و بهمين جهت گاهى واقعيت را آنگونه كه هست، نمى‏بيند. بنابراين بايد مواظب باشد كه در بررسى خود براى يافتن ترجيح ترك عملى اشتباه نكند. [6 -] از كارهاى مهم در اين ماه قرائت قرآن، دعا و ذكر است كه بايد از هر كدام مقدار معيّنى انتخاب و در هر روز انجام شود. در اين انتخاب اولويت با مواردى است كه باعث افزايش نشاط انسان براى عبادت گرديده و در قلب او فكر و نورى به وجود مى‏آورد. البته منظور اين نيست كه نبايد غير اين موارد را اصلا انجام دهد، بلكه بايد اين اعمال را بيشتر انجام دهد.
دعاهايى را كه براى شب اول انتخاب مى‏كند، بايد مشتمل بر دعايى كه بعد از نمازها وارد شده و با«يا على يا عظيم»
شروع مى‏شود و «دعاى افتتاح» باشد. دعايى كه با عبارت«اللهم انى اسئلك من بهائك‏
ترجمه‏المراقبات ص : 270
بابهاه»
شروع مى‏شود نيز بايد يكى از دعاهايى باشد كه در سحر مى‏خواند. دعاى ابى حمزه را هم بايد باندازه‏اى كه حال دارد، در تمام شبها يا يك شب در ميان بخواند. بايد هر روز يكى از دعاهاى روزها را خوانده و براى توفيق در شب قدر و شب عيد فطر زياد دعا نمايد. و نبايد در روزهاى جمعه نمازى را كه روايت شده است ترك كند.
و از مهمترين دعاها در شب و روز، دعا براى ولىّ امر، خليفه خداوند، باقيمانده از جانب خداوند بر روى زمين و حجت او بر مردمان و امام زمان - روح ما و تمامى جهانيان فدايش باد - مى‏باشد. و بايد در دعاى خود بگويد:«اللهم ارنا فيه و...،
خدايا به ما بنمايان، در او و اهل بيتش، و پيروان، و عامه و خاصه‏اش، آنچه را كه آرزو دارد، و در دشمنانش آنچه را كه از آن پرهيز مى‏كنند. و بر ما با بدست آوردن فرمانبردارى و خوشنوديش منت گذار، ما را به شيعيان مقرب و دوستان قديميش ملحق ساز و بر او و پدران پاكش درودى كامل فرست. اى مهربانترين مهربانان» و بايد براى پدر و مادر و معلمين و برادران دينى و نزديكان و همسايگان و هر كسى كه به گردن او حقى دارد و تمام مؤمنين دعا و استغفار نموده و آنان را در دعاهايى كه براى خود مى‏نمايد، شريك كند.
[7 - غسل‏] از اعمال مهم ماه غسل در شب اول و شبهاى فرد و روز اول آن است. و در روايت است: «كسى كه شب اول ماه رمضان در
ترجمه‏المراقبات ص : 271
رودى جارى غسل كرده و سى مشت آب بر سرش بريزد تا ماه رمضان آينده پاك مى‏شود.» و «كسى كه در اولين روز سال در آب جارى غسل كرده و سى مشت آب بر سرش بريزد، همين عمل داروى يك سال خواهد بود.» و «كسى كه يك مشت گلاب به صورت خود بزند، در آن روز از خوارى و فقر ايمن مى‏گردد. و كسى كه مقدارى گلاب بر سر خود بگذارد، در آن سال از برسام ايمن مى‏شود. بنابراين چيزهايى را كه به شما سفارش نموديم، ترك نكنيد».