|
امر دوم در حقيقت «ليلة القدر»
بدان كه از براى هر رقيقه حقيقتى، و براى هر صورتى ملكى باطنى ملكوتى و غيبى است. و اهل معرفت گويند كه مراتب نزول حقيقت وجود به اعتبار احتجاب شمس حقيقت در افق تعيّنات، «ليالى» است، و مراتب صعود به اعتبار خروج شمس حقيقت از آفاق تعيّنات، «ايام» است. و شرافت و نحوست «ايّام» و «ليالى» به حسب اين بيان واضح شود.
و به اعتبارى، قوس نزول ليلة القدر محمّدى است، و قوس صعود يوم القيمه احمدى است، زيرا كه اين دو قوس مدّ نور «فيض منبسط» است، كه
__________________________________________________
[1] - خليل بن احمد بن عمر بن تميم، ابو عبد الرّحمن الباهلى البصرى النّحوى العروضى، متولد به سال 100 يا 105 هجرى قمرى در بصره، و متوفى در سال 160 يا 170 يا 175، اديب و لغوى معروف و مبتكر علم عروض. امامى مذهب و بنا به قول بعضى از اصحاب امام صادق عليه السلام بوده و از آن حضرت روايت كرده است. وى را تأليفات متعدد در فنون مختلف است، از جمله زبدة العروض، العين، كتابى درباره امامت، الايقاع، النّعم، الجمل، الشواهد، النقط و الشكل، و كتابى درباره معانى اسماء و حروف. براى تفصيل بيشتر به كتب تراجم و رجال از جمله اعيان الشيعة، ج 30، ص 50، مراجعه شود.
آدابالصلاة ص : 329
«حقيقت محمّديّه» است و تمام تعيّنات از تعيّن اوّلى «اسم اعظم» است.
پس، در نظر وحدت، عالم شب قدر و روز قيامت است، و بيش از يك شب [و] روز نيست، كه آن تمام دار تحقّق و ليلة القدر محمّدى و يوم القيمه احمدى است. و كسى كه متحقّق به اين حقيقت شود، هميشه در «ليلة القدر» و «يوم القيمة» است، و اين با هم جمع شود.
و به اعتبار نظر كثرت، ليالى و ايّام پيدا شود. پس بعضى ليالى صاحب قدر است، و بعضى نيست. و در بين همه ليالى، بنيه احمدى و تعيّن محمّدى صلّى اللّه عليه و آله، كه نور حقيقت وجود به جميع شئون و اسماء و صفات و با كمال نوريّت و تمام حقيقت در افق آن غروب نموده است، ليلة القدر مطلق است، چنانچه يوم محمّدى يوم القيمه مطلق است. و ديگر ليالى و ايام، ليالى و ايام مقيّده است. و نزول قرآن در اين بنيه شريفه و قلب مطهّر، نزول در «ليلة القدر» است. پس، قرآن هم جملة در ليلة القدر نازل شده به طريق كشف مطلق كلى، و هم نجوما در عرض بيست و سه سال در «ليلة القدر» نازل شده.
و شيخ عارف، شاه آبادى،«» دام ظله مىفرمودند كه دوره محمّديه، «ليلة القدر» است. و اين يا به اعتبار آن است كه تمام ادوار وجوديّه دوره محمّديّه است، و يا به اعتبار آن است كه در اين دوره اقطاب كمّل محمّديّه و أئمّه هداة معصومين «ليالى قدر» مىباشند. و دلالت بر آنچه احتمال داديم از حقيقت ليلة القدر مىكند حديث شريف طولانى كه در تفسير برهان از كافى شريف نقل فرموده و در آن حديث است كه نصرانى گفت به حضرت موسى بن جعفر كه تفسير باطنحم، وَ الكِتابِ المُبينِ انّا انْزَلناهُ فِى لَيْلَةٍ مُبارَكَةٍ انّا كُنّا مُنْذِرينَ فِيها يُفْرَقُ كُلُّ امْرٍ حَكيم 44: 1 - 4[1] چيست فرمود: «اما «حم» محمّد صلّى اللّه عليه و
__________________________________________________
[1] - «حم، سوگند به كتاب روشن، ما آن را در شبى مبارك فرستاديم، همانا ما بيم دهنده بودهايم، در آن شب هر امر استوار (غير قابل زيادت و نقصان) تفصيل و تبيين مىشود.» (دخان - 1 - 4) تفسير برهان، ج 4، ص 158.
آدابالصلاة ص : 330
آله است. و اما «كتاب مبين» امير المؤمنين على است. و اما «الليلة» فاطمه عليها السّلام است.»«» و در روايتى، «ليالى عشر» به ائمّه طاهرين از حسن تا حسن تفسير شده است.«» و اين يكى از مراتب «ليلة القدر» است كه حضرت موسى بن جعفر ذكر فرموده، و شهادت دهد بر آن كه «ليلة القدر» تمام دوره محمّديّه است.
روايتى كه در تفسير برهان از حضرت باقر نقل كند، و اين روايت چون روايت شريفى است و به معارف چندى اشاره فرموده و از اسرار مهمّهاى كشف فرموده، ما تيمّنا عين آن حديث را ذكر مىكنيم:
قال رحمه اللّه، و عن الشّيخ أبي جعفر الطوسى، عن رجاله، عن عبد اللّه بن عجلان السّكونى، قال سمعت ابا جعفر عليه السلام يقول:بيت علىّ و فاطمة حجرة رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله، و سقف بيتهم عرش ربّ العالمين. و في قعر بيوتهم فرجة مكشوطة إلى العرش معراج الوحى، و الملائكة تنزل عليهم بالوحى صباحا و مسائا و كلّ ساعة و طرفة عين. و الملائكة لا ينقطع فوجهم: فوج ينزل، و فوج يصعد. و انّ اللّه تبارك و تعالى كشف لابراهيم عليه السّلام عن السّموات حتى أبصر العرش، و زاد اللّه في قوّة ناظره. و انّ اللّه زاد في قوّة ناظر محمّد و علىّ و فاطمة و الحسن و الحسين عليهم السّلام، و كانوا يبصرون العرش و لا يجدون لبيوتهم سقفا غير العرش، فبيوتهم مسقّفة بعرش الرّحمن.
و معارج الملائكة و الرّوح فيها باذن ربّهم من كلّ امر سلام. قال، قلت: من كلّ امر سلام؟ قال: بكلّ امر. فقلت: هذا التّنزيل؟ قال: نعم. [1]
__________________________________________________
[1] - «صاحب تفسير برهان رحمه اللّه گفته است از شيخ أبو جعفر طوسى - از رجال او - از عبد اللّه بن عجلان سكونى روايت شده كه گفت شنيدم امام محمد باقر عليه السلام مىفرمايد: خانه على و فاطمه حجره رسول اللّه صلّى اللّه عليه و آله است و سقف خانهشان عرش ربّ العالمين، و در انتهاى خانههاشان شكافى است كه از آن تا عرش، پرده از معراج وحى برداشته شده، و ملائكه صبح و شام و هر ساعتى و هر لحظه
آدابالصلاة ص : 331
و تدبّر در اين حديث شريف ابوابى از معرفت به روى اهلش باز كند و شمّهاى از حقيقت ولايت و باطن «ليلة القدر» به آن مكشوف شود.
|