حكمة مشرقية
بدان كه اين سوره مباركه با كمال اختصار مشتمل بر جميع شئون الهيّه و مراتب تسبيح و تنزيه است، و در حقيقت، نسبت حق تعالى است به آنچه ممكن است در قالب الفاظ و نسج عبارات وارد شود، چنانچه هو اللّه احد تمام
آداب‏الصلاة ص : 314
حقايق صفات كمال است، و مشتمل بر جميع «صفات ثبوتيّه» است، و از «صمد» تا آخر سوره «صفات تنزيهيّه» و اشاره به سلب نقايص است. و نيز در سوره شريفه اثبات خروج از حدين است كه حدّ «تعطيل» و «تشبيه» است، كه هر دو خروج از حد اعتدال و حقيقت توحيد است: آيه شريفه اول اشاره به نفى «تعطيل»، و تتمّه سوره اشاره به نفى «تشبيه» است، و نيز مشتمل است بر ذات من حيث هي و مقام «احديّت» كه تجلّى به اسماء ذاتيّه است، و مقام «واحديّت» كه تجلّى به اسماء صفات است، چنانچه تفصيل آن به قدر مناسبت ذكر شد.