وفادارى و پيمان شكنى متقابل
. «الْوَفاءُ لِاهْل الْغَدْرِ غَدْرٌ عِنْدَ اللَّهِ وَ الْغَدْرُ بِاهْل الْغَدْرِ وَفاءٌ عِنْدَاللَّهِ» «1»وفا با بيوفايان، بيوفايى است با خدا، و بيوفايى با بيوفايان، وفا بود نزد خدا.
نكتهها و پيامها
1- از عوامل مهمّى كه از جنگ و درگيرى ميان انسانها پيشگيرى مىكند، عهد و پيمان دو جانبه است؛ يعنى سران دو قبيله يا دو كشور پيمان مىبندند كه حقوق يكديگر را محترم بشمارند. رعايت مفاد چنين عهد نامهاى بر هر دو طرف لازم است. در اين ميان اگر يك طرف آن رانقض كرد، حرمت خود را برداشته و خود را سزاوار تنبيه و مجازات كرده است و بايد با او همانند خودش عمل شود، يعنى طرف مقابل هم نبايد به پيمان وفادار بماند چرا كه اگر همچنان به وفادارى خود اصرار ورزد در حقيقت نسبت به خدا عهد شكنى كرده و با سكوت و بى تفاوتى خود، آب به آسياب رقيب خيانتكار خود ريخته و او را به تجاوز تشويق كرده است.
رسول خدا صلى الله عليه و آله وقتى از طريق وحى فهميد كه بنى قينقاع عهد خود را با مسلمانان نقض كردهاند با فرود آمدن آيه
«وَ امَّا تَخافَنَّ مِنْ قَوْم خِيانةً فَانْبِذْ الَيْهِمْ عَلى سَواءٍ انَّ اللَّهَ لا يُحِبُّ الْخائِنينَ» «1»هرگاه از خيانت گروهى بيم داشته باشى بطور عادلانه به آنها اعلام كن كه پيمانشان لغو شده است زيرا خداوند خائنان را دوست نمىدارد.
دستور جنگ عليه پيمان شكنان صادر كرد.
2- اين گفتار امام بيانگر تجويز و تشريع «مقابله به مثل» است. و اين اصل و قانون مخصوص به جنگ و جهاد و دفاع نيست. بلكه در مواردى در مقولههاى اخلاقى نيز قابل تعميم است. همانند: بر خورد با افراد متكبر، كه گفتهاند با آنها مقابله به مثل كنيد و مثل خودشان متكبر باشيد و متكبرانه برخورد نماييد؛ باشد كه متنبّه شوند و اين خصيصه زشت خود را تغيير دهند. و اگر با افراد مغرور و متكبر متواضعانه برخورد كنيد بى شك آتش كبر آنان را افروختهتر و شعلههاى درون سوز تكبرشان را زيادتر كردهايد.
|