سازماندهى سياسى و ادارى‏

. «وَاجْعَلْ لِكُلِّ انْسانٍ مِنْ خَدَمِكَ عَمَلًا تَأْخُذُهُ بِهِ، فَانَّهُ احْرى‏ انْ لا يَتَواكَلُوا فى‏ خِدْمَتِكَ.» «1»براى هر يك از كارگزارانت كارى ويژه تعيين كن كه بتوانى بازخواستش كنى كه اين، زمينه‏ى بى‏مسؤوليّتى و وانهادن كارها به اميد يك‏ديگر را، بيش از پيش مى‏زدايد.
نكته‏ها و پيام‏ها
1- تقسيم‏بندى كارها، چه در قلمرو وظايف شخصى و خصوصى همچون تحصيل و تحقيق و مطالعه و چه در قلمرو وظايف اجتماعى و عمومى همچون، مديريت يك مركز علمى، مظهر بارز حاكميت نظم و انضباط در زندگى آدمى و نشانه مهمّى از موفقيّت او است. تقسيم معقول كارها و سپردن بخشى از آنها به افراد مناسب و شايسته، آثار مثبتى دراعمال مديريت دارد از جمله:الف- كارها به خوبى و به آسانى و به سرعت و در وقت پيش‏بينى و تعيين شده انجام مى‏پذيرد زيرا كار، مانند سلسله زنجيرى است كه هر حلقه‏اى در جاى خود بايد قرار گيرد، مفقود شدن يك حلقه، سبب قطع ارتباط خواهد بود و نظام طبيعى و بافت آن به هم خواهد خورد و گاهى حلقه مفقوده براى كارفرمايان و عاملان، مشكل‏آفرين مى‏شود و امور مربوطه، به خوبى سامان نمى‏پذيرد.ب- كارها به ويژه در امور ادارى و سازمانى اگر به درستى و به دقت تقسيم شود و حوزه مأموريّت و وظايف هر كس به خوبى معلوم گردد نظارت بر آن آسان مى‏شود. و در صورت تخلف به آسانى مى‏توان متخلف را استيضاح كرد.

2- تقسيم كار در يك سازمان يا مركز آموزشى چون دانشگاه، دبيرستان و ... بايد روى اصول كلى و با مطالعه كارشناسانه انجام گيرد. و هر كس را به تناسب استعداد طبيعى، نوع تفكر، تخصص و تعهّد بايد مسؤوليت داد و با اصل «توان سالارى» به سراغ كارگزار رفت؛ بسان دوخت لباس كه براساس سنّ، قدّ و قواره و با رعايت اصول فنى و دوزندگى بايد انجام پذيرد، نه بر حسب حدس و گمان. بدين جهت است كه حضرت على عليه السلام به مالك اشتر توصيه مى‏كند: «وَاجْعَلْ لِرأْسِ كُلِّ امْرٍ مِنْ امورِكَ رَأْساً مِنْهُمْ لا يَقْهَرُهُ كَبيرُها وَ لا يَتَشَتَّتُ عَلَيْهِ كَثيرُها» «1»بر هر يك از كارهايت چنان سرپرستى بگمار كه بزرگى كار بر او چيرگى‏نيابد و فزونى كار آشفته‏اش نسازد.
3- تمدن جديد مبدأ و سرآغازى براى تقسيم كارهاى فكرى و اجرايى نمى‏شناسد، جز قرون و سال‏هاى اخير؛ برخلاف آيين اسلام كه از بدو طلوع، تقسيم‏بندى كارها و رعايت نظم و انضباط را از مبادى سياست خود معرفى كرد و به پيروان خويش توصيه مى‏كند كه كارهاى خود را بر مدار نظم و تقسيم سنجيده انجام دهند. «1»