مقدمه‏
بى شك شخصيت حضرت امير مؤمنان على عليه السلام كه پرورش يافته دامن پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله و جانشين بر حق او است، شخصيتى بى‏نظير و بى‏بديل است و به اعتراف انديشمندان بزرگ مسلمان و حتّى مسيحى، توصيف كمال و فضائل اين شخصيت اساطيرگونه، امرى غير ممكن است.آيات و روايات فراوانى در فضيلت حضرتش وارد شده كه سراسر كُتُب حديثى مسلمانان مملو از آنها است. از جمله توصيف پيامبر گرامى اسلام نسبت به آن حضرت است كه فرمود: «اى على! اگر درياها مركب شوند و درخت‏ها قلم گردند و بنى آدم نويسنده و طائفه جن حساب كننده باشند، نمى‏توانند فضايل تو را بشمارند.» «1»
همان‏گونه كه شخصيت حضرت على عليه السلام پس از پيامبر اسلام بى‏نظير و بالاترين شخصيت است، نهج‏البلاغه حضرت نيز بعد از قرآن بهترين، مهمترين و عميق‏ترين كتاب معارف دينى براى مسلمانان است. در حقيقت اين كتاب درياى بيكرانى است، نشأت گرفته از چشمه‏سار ولايت و از منابع عمده احكام دين اسلام است، كه به اذعان همگان و اعتقاد راسخ ما، كتاب نجات‏بخش انسان‏ها از ورطه‏هاى انحطاط و فساد بوده و خواهد بود.
به ميمنت اعلام سال 1379 به عنوان سال امام اميرالمؤمنين عليه السلام از سوى مقام معظم رهبرى حضرت آيت‏ا ... العظمى خامنه‏اى دام‏ظلّه، مركز تحقيقات اسلامى نمايندگى ولى فقيه در سپاه پاسداران انقلاب اسلامى بر آن شد تا در جهت تحقق بخشيدن به اين پيام حكيمانه رهبر انقلاب، كتابى تحت عنوان يكصد درس زندگى از سخنان گُهربار حضرت على عليه السلام در نهج‏البلاغه گردآورى نموده و ضمن ترجمه هر حديث، پيام‏ها و نكته‏هايى نيز به تناسب موضوع حديث در اختيار مشتاقان معارف دينى، به‏ويژه روحانيون ارجمند شاغل در نيروهاى مسلّح قرار دهد تا اين عزيزان به مناسبت سال امام على عليه السلام با سهولت بتوانند احاديثى از حضرت را انتخاب و همراه با پيامهاى آن براى مشتاقان و علاقمندان ارايه نمايند.تذكر چند نكته:1- همان‏گونه كه سروران روحانى مى‏دانند گفتار پيشوايان معصوم عليهم السلام داراى طراوت و حلاوت ويژه‏اى است كه در سخنان ديگر حكيمان و سخن‏سرايان نيست. تأثير عميق تربيتى كه در كلمات وحى‏آموز «ثقل اصغر» است، همپايه تأثير «ثقل اكبر» است.مطالعه و خواندن نفس كلام آنان- قطع نظر از ترجمه، چكيده ومضمون- اثر آن را مضاعف مى‏كند. اين گفته امام رضا عليه السلام گواه آن است: «انَّ النَّاسَ لَوْ عَلِمُوا مَحاسِنَ كَلامِنا لَاتَّبَعُونا» «1»اگر مردم به زيبايى‏هاى گفتار ما واقف شوند، از ما پيروى مى‏كنند.زعيم انقلاب اسلامى نيز در پيام نوروزى و در تبيين فلسفه نامگذارى امسال به سال حضرت على عليه السلام فرمود:

«سخنان حكمت‏آميز و درس‏هاى ماندگار او الگوى عالمان و دانشمندان و روشنفكران است.» «2»به همين جهت به روحانيان عزيز و مبلغان دينى، توصيه مى‏شود كه نصّ و متن حديث را براى شنوندگان و مخاطبان خود بخوانند، سپس به ترجمه و شرح آن بپردازند.2- كلمات و حكمت‏هاى برگزيده بر پايه چهار موضوع مستقل اعتقادات و عبادت، اخلاق و تربيت، حكومت و سياست و جهاد و شهادت تهيه و تنظيم گرديده است.در پايان برخود لازم مى‏دانيم از حجج اسلام حصاركى، وفا، قاسميان، رعايتى، رفيعى و عبداللهى كه در تهيه اين مجموعه تلاش بسيارى كرده‏اند، تشكر كنيم و اميد است خوانندگان عزيز كاستى‏هاى كتاب را- به خاطر سرعت و شتابى كه در تهيه و تنظيم آن وجود داشته- به ديده اغماض نگريسته، پيشنهادها و نظرات تكميلى را به آدرس قم، ص- پ 641- 37185 ارسال نمايند.
مركز تحقيقات اسلامى‏
معاونت تدوين متون آموزشى و كمك آموزشى‏