ياد خدا و پرورش روح‏
تاثير ياد خدا در آرامش دلها است، آرامشى كه مى‏تواند انسان را از لغزشها برهاند و به فضائل اخلاقى بيارايد، مى‏فرمايد: آنها (هدايت يافتگان) كسانى هستند كه ايمان آورده‏اند و دلهايشان به ذكر خدا مطمئن و آرام است». (الذين آمنوا و تطمئن قلوبهم بذكر اللَّه).سپس همين معنى را به صورت يك قاعده كلى بيان كرده، مى‏افزايد: «آگاه باشيد، تنها با ياد خدا دلها آرامش مى‏يابد!» (الا بذكر اللَّه تطمئن القلوب).اين آرامش فوق العاده به خاطر آن است كه نگرانيها گاه به خاطر آينده تاريك و مبهمى است كه در پيش دارد، مثلا، از احتمال زوال نعمتها يا گرفتارى در چنگال بيمارى و درماندگى و ناتوانى و مانند آن ناشى مى‏شود، و گاه گذشته تاريك زندگى، فكر او را به خود مشغول مى‏دارد، و نيز دنيا پرستى و دلباختگى نسبت به دنيا، سوء ظن‏ها و توهمها و ترس و وحشت از مرگ، هر يك از اينها مى‏تواند عاملى براى نگرانى و سلب آرامش انسان شود. بخل و حسد و حرص و طمع و مانند آنها نيز از عوامل نگرانى انسان است. ياد خدا، همان خداوندى كه جواد و كريم و رحمان و رحيم و خالق و رازق و بخشنده و بنده نواز است- خداوندى كه حل هر مشكلى در برابر قدرتش آسان، و هر امر پيچيده‏اى در برابر اراده‏اش ساده است. «2»