راه تطهير دل
قرآن، همان گونه كه هدف وحى را نزاهت روح آدمى مىداند، راه تهذيب روح را هم ارائه كرده، مىفرمايد:وَلِيَبْتَلِيَ اللّهُ مَا فِي صُدُورِكُمْ وَلُيمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمْ. (آل عمران: 154)و اينها براى اين است كه خداوند، آنچه در سينههايتان پنهان داريد، بيازمايد؛ و آنچه را در دلهاى شما (از ايمان) است، خالص گرداند.جهاد اكبر و اصغر و هرگونه دستور الهى، براى آزمون دل است. اگر دلى تيره باشد، خداوند با افاضههاى متوالى آن چنان فيض مستمر و متنوع را از راه وحى و عقل يا از راه آزمونهاى علمى و عملى ادامه مىدهد تا اين تيرگى را بر طرف كند. تمحيص، به معناى تطهير است و تأديب ظريفى را نيز به همراه دارد: معلوم مىشود گناه، آلودگى است و گنهكار، آلوده است و آلوده به حريم كبرياى خدا، راه ندارد. خداوند وقتى ناخالصى را زدود، صفا در قلب مىنهد. البته شفافيت و صفا مراتبى دارد: اگر به اوج خود برسد، معرفت خود را به آن قلب، تا آن جا كه ظرفيت دارد، عطا مىكند و اگر به اوج شفافيت نرسد، بعضى از مراحل وسط و پايين علوم و الهامها را بهره او مىكند؛ اوصاف ملائكه، آخرت، بهشت و گوشهاى از اسرار نهانى و غيب را به او مىفهماند.
|