|
خانواده
كانون خانواده، نخستين و مؤثرترين مركز تربيتى است و آن اندازه كه كودك از محيط خانه و اعضاى خانواده تأثير مىپذيرد به ندرت از جاهاى ديگر اثر مىپذيرد و مىتوان گفت شخصيت آينده فرد و به تعبير قرآن «شاكله» افراد، در خانواده شكل مىگيرد و بخصوص پدر ومادر نقش اول را در تكوين شخصيت و تربيت فرد ايفا مىكنند.
با توجه به چنين اهميتى، امام امت در بسيارى از موارد، خانوادهها را به نقش ارزنده و منحصربه فردشان آگاه مىساخت و مسؤوليت خطيرشان را در تهذيب و تربيت فرزندان گوشزد مىكرد و اعتقاد داشت:
نقش خانواده و خصوص مادر در نونهالان و پدر در نوجوانان، بسيار حساس است و اگر فرزندان در دامن مادران و حمايت پدران متعهد به طور شايسته و با آموزش صحيح، تربيت شده و به مدارس فرستاده شوند، كار معلمان نيز آسانتر خواهد بود. اساسا تربيت از دامان پاك مادر و جوار پدر شروع مىشود و با تربيت اسلامى و صحيح آنان، استقلال و آزادى و تعهد به مصالح كشور پايهريزى مىشود. «1»
امام راحل نقش بسيار مؤثر و ارزنده مادر را در تربيت فرزند در رديف پيامبران الهى مىداند و در تبيين آن مىفرمايد:
انبيا آمدهاند كه انسان بسازند، انبيا مأمورند كه افرادى را كه بشر هستند و با حيوانات فرق ندارند، اينها را انسان كنند، تزكيه كنند، شغل انبيا همين است بايد شغل مادرها هم همين باشد نسبت به بچههايى كه در دامنشان است و با اعمالشان آنها را تزكيه كنند.در دامن مادر، بچهها بهتر تربيت مىشوند تا در پيش استادان، علاقهاى كه بچه به مادر دارد به هيچ كس ندارد و آن چيزى كه از بچگى از مادر مىشنود در قلبش نقش مىبندد و تا آخر همراهش است. مادرها بايد توجه به اين معنى كنند كه بچهها را خوب تربيت كنند، پاك تربيت كنند، دامنهايشان يك مدرسه علمى و ايمانى باشد و اين يك مطلب بسيار بزرگى است كه از مادرها ساخته است و از كسى ديگر ساخته نيست. آنقدرى كه بچه ازمادر چيز مىشنود، از پدر نمىشنود؛ آنقدرى كه اخلاق مادر در بچه كوچك نورس تأثير دارد و به او منتقل مىشود از ديگران عملى نيست.مادرها مبدأ خيرات هستند و اگر خداى نخواسته مادرانى باشند كه بچهها را بد تربيت كنند مبدأ شرّند. يك مادر ممكن است يك بچه را خوب تربيت كند و آن بچه يك امت را نجات بدهد و ممكن است بد تربيت كند و آن بچه موجب هلاكت يك امت بشود. «1»
در سخنان شيواى ديگرى به فلسفه اين تأثير پذيرى اشاره كرده مىفرمايد:
اول مدرسهاى كه بچه دارد دامن مادر است. مادرِ خوب، بچه خوب تربيت مىكند و خداى نخواسته اگر مادر منحرف باشد، بچه از همان دامن مادر منحرف بيرون مىآيد و چون بچهها آن علاقهاى كه به مادر دارند به هيچ كس ندارند و در دامن مادر كه هستند تمام چيزهايى كه دارند، آرزوهايى كه دارند خلاصه مىشود در مادر و همه چيز را در مادر مىبينند. حرف مادر، خُلق مادر، عمل مادر در بچهها اثر دارد ... اين دامن اگر يك دامن طاهر پاكيزه مهذب باشد، بچه از همين اول كه دارد رشد مىكند، با آن اخلاق صحيح و با آن تهذيب نفس و با آن عمل خوب رشد مىكند. بچه وقتى در دامن مادرش هست مىبيند مادر اخلاق خوش دارد، اعمال صحيح دارد،گفتار خوش دارد، آن بچه از همانجا اعمالش و گفتارش به تقليد از مادر كه از همه تقليدها بالاتر است و به تزريق مادر، كه از همه تزريقها مؤثرتر است، تربيت مىشود. «1»
|