5- دعا و مناجات
چنانكه پيشتر گذشت، هدف غايى تربيت، سازندگى و پرورش روحى انسان و سرانجام تقرب الى الله است و روش خلوت با خدا و راز و نياز با خالق بى نياز، تأثيرى شگرف و فورى در رسيدن به اين هدف دارد، به همين دليل از سوى اولياى اسلام بسيار بدان سفارش شده است و امام راحل نيز از آن به عنوان مطمئنترين روش تربيتى استفاده كرده، مىفرمايد:
اى عزيز! فكرى كن و چاره جويى نما و راه نجاتى و وسيله خلاصى از براى خود پيدا كن و به خداى ارحم الراحمين پناه ببر و در شبهاى تاريك با تضرع و زارى از آن ذات مقدس تمنّا كن كه تو را اعانت كند در اين جهاد نفس تا ان شاء الله غالب شوى و مملكت وجودت را رحمانى گردانى و جنود شيطان را از آن بيرون كنى و خانه را به دست صاحبش دهى تا سعادتها و بهجتها و رحمتهايى خداوند به تو عطا فرمايد كه تمام چيزهايى كه شنيدى از وصف بهشت و حور و قصور، پيش آنها چيزى نباشد! «2»
و در سخنى ديگر مىفرمايد:
اين ادعيه، انسان را از اين ظلمت بيرون مىبرد، وقتى كه از اين ظلمت بيرون رفت، انسانى مىشود كه كار مىكند اما براى خدا؛ شمشير مىزند براى خدا؛ مقاتله مىكند براى خدا؛ قيامش براى خداست ... همين ادعيه و همين خطبههاى نهج البلاغه و همين مفاتيح الجنان و همين كتاب هايى كه ادعيه هستند، همه كمك انسانند براى اينكه او را آدم كنند، وقتى كه آدم شد، به همه اين مسائل عمل مىكند. «1»
امام امت، ضمن اينكه خود از راه دعا به مقامات و معارف بلندى دست يافته بود و حتى آخرين ساعات عمر شريفش را نيز با عبادت و دعا و ذكر خدا سپرى كرد، چنين روشى را براى همه و در همه حال مفيد و مؤثر مىدانست و مىفرمود:
در هر حال، از خداى مهربان، در هر وقت خصوصا در خلوات، با تضرع و استكانت و عجز و مذلّت بخواه كه تو را هدايت كند به نور توحيد، قلب تو را منور كند به بارقه غيبى يك بينى و يك پرستى، تا از همه عالم وارهى و همه چيز را ناچيز دانى و با تضرع از آن ذات مقدس خواهش كن كه اعمال تو را خالص گرداند و تو را هدايت فرمايد به طريق خلوص و ارادت. «2»
|