4. عفو و گذشت
عفو، در لغت به معناى بخشيدن و نديده گرفتن جرم و گناه است. «1»
گذشت و عفوى كه مؤمن بايد خود را بدان مزيّن سازد، از بزرگترين كمالات انسانى است، قرآن مىفرمايد:
... وَ لْيَعْفُوا وَ لْيَصْفَحُوا الا تُحِبُّونَ انْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَكُمْ «2»
آنها (مسلمانان) بايد عفو كنند و گذشت نمايند، آيا دوست نمىداريد خداوند شما را ببخشد.
همچنين فرموده است:
وَ جَزاءُ سَيِّئَةٍ سَيِّئَةٌ مِثْلُها فَمَنْ عَفا وَ اصْلَحَ فَاجْرُهُ عَلَى اللَّهِ انَّهُ لا يُحِبُّ الظَّالِمينَ «3»
جزاى عمل زشت، مثل آن است و كسى كه ببخشد و اصلاح كند، پاداش او با خداوند است و او ستمگران را دوست ندارد.
امام صادق (ع) از قول رسول خدا (ص) فرمود:
عَلَيْكُمْ بِالْعَفْوِ، فَانَّ الْعَفْوَ لا يَزيدُ الْعَبْدَ الَّا عِزّاً، فَتَعافَوْا يُعِزَّكُمُ اللَّهُ «1»
بر شما باد به گذشت، گذشت جز بر عزّت بنده نمىافزايد. پس از يكديگر بگذريد، تا خداوند شما را عزيز گرداند.
حضرت على (ع) فرمود:
الْعَفْوُ تاجُ الْمَكارِمِ «2»
گذشت، سرآمد اخلاق نيك است.در زندگى اجتماعى ميان افراد يا گروهها، كدورتهايى پديد مىآيد كه اگر تداوم يابد اجتماع انسانها را دچار روابط تيره، سردى، تفرقه و خشونت خواهد كرد. از اين رو، كدورتها را بايد با تصميمى منطقى وانسانى ازميان برد و يكى از راههاى رفع آن، گذشت است. انسان، عاطفه دارد و عاطفه، گره بسيارى از مشكلات را مىگشايد. در تداوم صفا، صميميت و آرامش اجتماعى نيز احساس و عاطفه، نقش تعيين كنندهاى دارد، به گونهاى كه انسان خشمگين و درصدد انتقام را به شخصى رحيم و بخشنده تبديل مىكند.
|