الف- در زندگى روزمرّه
معصومين (ع)، همه امور خرد و كلان زندگى خويش را طبق فرمان خدا تنظيم مىكردند و همراه به كارگيرى اسباب ظاهرى، توكل بر خدا را نيز سرلوحه اقدام خويش قرار مىدادند. در نتيجه؛ كارهاى آنان رنگ خدايى مىگرفت و با خواست خدا فرجام مىيافت؛ امام صادق (ع) فرمود: رسول اكرم (ص) هرگاه از خواب برمىخاست، مىفرمود:
اللَّهُمَّ لَكَ اسْلَمْتُ وَ بِكَ امَنْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ «1»
پروردگارا تسليم تو هستم، به تو ايمان دارم و بر تو توكل كردم.
وقتى لباس مىپوشيد و قصد خروج از منزل را داشت مىگفت:
اللَّهُمَّ بِكَ اسْتَتَرْتُ وَ الَيْكَ تَوَجَّهْتُ وَ بِكَ اعْتَصَمْتُ وَ عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ «2»
خدايا به سبب تو خود را پوشاندم، به سوى تو توجه كردم، به تو پناه آوردم و بر تو توكل كردم.
ابو حمزه ثمالى گويد: به منزل امام زين العابدين (ع) رفتم تا به اتفاق ايشان به جايى برويم. امام وقتى از منزل خارج شد، فرمود:
بِسْمِ اللَّه امَنْتُ بِاللَّهِ وَ تَوَكَّلْتُ عَلَى اللَّهِ «1»
به نام خدا، ايمان به خدا دارم و بر او توكّل كردم.
ابو خديجه مىگويد: امام صادق (ع) هرگاه از منزل خارج يا به آن داخل مىشد، مىفرمود:
عَلَيْكَ تَوَكَّلْتُ، اللَّهُمَّ بارِكْ لى فى يَوْمى هذا وَارْزُقْنى فَوْزَهُ وَ فَتْحَهُ ... «2»
بر تو توكل كردم. خدايا اين روز را براى من مبارك گردان و فتح و پيروزىاش را روزيم فرما.
ديگرى مىگويد: حضرت صادق (ع) گاه و بىگاه با غذاهاى گوناگونى ما را ميهمان مىكرد. روزى يك نفر به او عرض كرد: مقدارى كمتر پول خرج كنيد تا دچار كمبود نشويد. امام در پاسخ او فرمود:
انَّما نَتَدَبَّرُ بِامْرِاللَّهِ اذا وَسِعَ عَلَيْنا، وَسِعْنا وَ اذا قَتَرَ، قَتَرْنا «3» ما با خواست خدا [و نعمتهايى كه به ما داده] برنامه ريزى مىكنيم؛ اگر بر ما گشايش دهد ما نيز گشادهدستى مىكنيم و اگر تنگ بگيرد، ما نيز تنگ مىگيريم.
|