2. اجتماعى‏
افزون بر مسئوليت رهبرى و خدماتى كه اهل بيت (ع) در آن جايگاه به مردم مى‏رساندند، شخصيت حقيقى آن بزرگان نيز با مهربانى، دلسوزى، خيرخواهى و خصيصه خدمت رسانى به مردم عجين است به گونه‏اى كه در هيچ موقعيتى، هيچ گونه خدمت بزرگ يا كوچكى را از هيچ كس دريغ نمى‏دارند. امام صادق (ع) فرمود:
وَ اللَّهِ لَرَسُولُ اللَّهِ (ص) اسَرُّ بِقَضاءِ الحاجَةِ المُؤمِنِ اذا وَصَلَتْ الَيهِ مِن صاحِبِ الْحاجَةِ. «3» به خدا سوگند! پيامبر خدا (ص) آن گاه كه نياز مؤمنى را بر مى‏آورد، خود بيش از آن نيازمند، مسرور مى‏شد.
و حضرت صادق (ع) درباره خود مى‏فرمايد:
همراهى با برادر دينى براى كمك به او، نزد من محبوب‏تر است از آزاد كردن هزار برده و آماده ساختن هزار اسب براى مجاهدان راه خدا. «1» ابورافع، صحابى پيامبر، مى‏گويد:
رسول خدا (ص) بدهكار را براى پرداخت وام كمك مى‏كرد و تنگدست را از نادارى نجات مى‏داد و هيچ كس را از بخشش خود بى نصيب نمى‏ساخت و در زمان قحطى به ديگران مى‏بخشيد. هم از ياران تهيدست خويش پذيرايى مى‏كرد و به آنان كه قصد هجرت داشتند، خرجى راه مى‏داد. «2» روزى عبدالرحمن بن عوف به مقداد گفت: «چرا ازدواج نمى‏كنى؟» مقداد پاسخ داد، «تو دختر خود را به همسرى من درآور» عبدالرحمن ناراحت شد و با او درشتى كرد و مقداد شكايت نزد پيامبر برد. ايشان فرمود:
مقداد نگران نباش، من خودم همسرى برايت مى‏يابم.» آن گاه صباعه دختر عموى خود را به ازدواج او درآورد. «3»
انس بن مالك نيز گفته است: «روزى بانويى براى انجام كارى از پيامبر (ص) كمك طلبيد. آن حضرت برخاست و مشكل او را حل كرد.» «4»نقل است كه روزى امام حسن مجتبى (ع) مشغول طواف خانه خدا بود.شخصى به ايشان مراجعه و درخواست كمك كرد. امام طواف را رها كرد و به يارى او شتافت. كسى به امام گفت: «آيا طواف خانه خدا را به خواهش‏ فردى ترك مى‏گويى؟» امام پاسخ داد: «چرا چنين كارى نكنم؟» پيامبر اكرم (ص) فرموده است: هر كس در پى حاجت برادر مسلمانش برود اگر آن را برآورد، پاداش حج و عمره دارد و اگر برآورده نشود، پاداش عمره دارد. من افزون بر پاداش حج و عمره باز مى‏گردم و طواف خويش را نيز انجام مى‏دهم. «1» در حالات امام زين العابدين، و امام صادق (ع) آورده‏اند كه شبها پول و غذا بر مى‏داشتند و به خانه بيچارگان مى‏بردند. «2»