ناظر دانستن خدا بر اعمال انسان‏
از ديگر ويژگيهاى نظام تعليم و تربيت اسلامى، ناظر دانستن خدا بر اعمال انسان است. در تعليم و تربيت اسلامى سعى بر آن است، اين بينش به انسان داده شود كه‏ خداوند هميشه همراه او و ناظر بر اعمال اوست و او در هيچ حالى تنها نيست.
«وَ هُوَ مَعَكُمْ ايْنما كُنْتُمْ وَ اللَّهُ بِما تَعْمَلُونَ بَصيرٌ» «1»و او با شماست، هر كجا كه باشيد و خدا به آنچه مى‏كنيد، بيناست.
خداوند از هر چيزى به انسان نزديكتر است: «وَ نَحْنُ اقْرَبُ الَيْهِ مِنْ حَبْلِ الْوَريدِ» «2»و ما از رگ گردن به او نزديكتر هستيم.
و حتّى بر آنچه كه در قلب انسان مى‏گذرد، آگاه است: «يَعْلَمُ ما يُسِرُّونَ وَ ما يُعْلِنُونَ انَّهُ عَليمٌ بِذاتِ الصُّدُورِ» «3»خداوند آنچه را كه مخفى مى‏كنند و آنچه را كه آشكار مى‏كنند مى‏داند، همانا او از درون سينه‏ها آگاه است.طبيعى است، وقتى كه انسان در هر حال خدا را بر خود ناظر بداند، سعى مى‏كند با او مخالفت نكند و حتّى تحمّل سختيها و ناگواريهاى زندگى برايش آسان مى‏شود كه خود سبب ورزيدگى و استقامت او مى‏گردد، از اين رو مى‏بينيم خداوند در قرآن، براى اينكه به حضرت موسى و هارون، براى رفتن به سوى فرعون دلگرمى بدهد، مى‏فرمايد: «لا تَخافا انَّنى مَعَكُما اسْمَعُ وَ ارى» «4»نترسيد من با شما هستم، مى‏شنوم و مى‏بينم.همچنين به حضرت نوح كه طبق دستور او به ساختن كشتى مشغول بود، براى اينكه اذيّت و آزار مردم او را دلسرد نكند، مى‏فرمايد: «وَاصْنُعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنا» «5»و كشتى را زير نظر ما بساز.