|
اهميت تربيت از ديدگاه انديشمندان
نقش اساسى و تعيين كننده تربيت در تأمين آينده سعادتآميز بشر و رسيدن او به كمال مطلوب الهى و انسانى بقدرى روشن است كه تمامى انديشمندان و متفكران بزرگ در طول تاريخ بشريت، اهميت ويژه آن را مورد توجه قرار داده و گوشزد كردهاند؛ اينك برخى از آن نظرات را به اختصار بيان مىكنيم.
الف- انديشمندان اسلامى
امام خمينى (قدس سره) كه خود نمونه روشنى از يك انسان متكامل و تربيت يافته در عصر حاضر است، درباره اهميت و ارزش تربيت مىفرمايد: «... با تربيت انسان، عالم اصلاح مىشود. آن قدر كه انسان غير تربيت شده مضرّ است به جوامع، هيچ شيطانى و هيچ حيوانى و هيچ موجودى آن قدر مضرّ نيست و آن قدر كه انسان تربيت شده مفيد است براى جوامع هيچ ملائكهاى و هيچ موجودى آن قدر مفيد نيست.اساس عالم بر تربيت انسان است.» «2»شهيد مطهرى (ره) مىنويسد: «هر حيوانى از لحاظ غريزه و صفات طبيعى، متناسب با زندگى خودش در طبيعت مجهز شده است ولى خداى تبارك و تعالى بشر را طورى آفريده است «وَ خُلِقَ الْانْسانُ ضَعيفاً» «3» كه بااينكه استعداد او از لحاظ ترقى و تكامل از هر حيوانى بيشتر است ولى از لحاظ غريزه و صفات اوليه طبيعى كه برايش لازم و ضرورى است؛ بسيار ضعيف و ناقص مىباشد و گويى [خداى متعال] در خودِ طبيعت بشر اين استعداد را قرار داده است كه بشر براى خودش آن روش تربيتى و آن خُلقى را كه لازم است، انتخاب و اختيار بكند و معلمان و مربيانى بيايند و اين نقصى را كه به نظر مىرسد در طبيعت [انسان] هست؛ تكميل و تتميم بكنند. ...انسانيت انسان جز اين مسيرى ندارد كه ابتدا، انسان در طبيعت آن طور ناقص آفريده شده، بعد دستگاههاى تربيتى و اخلاقى بيايند و آن نقص و ضعف را برطرف بكنند.» «1»
ب- انديشمندان غير اسلامى
افلاطون، با اشاره به اينكه بدون تربيت هيچ يك از قواى طبيعى بدن در جهت صحيح قرار نمىگيرد، مىنويسد: «... كار تربيت اين نيست كه قوّه بينايى را در عضو مخصوص به آن جاى دهد؛ زيرا اين عضو قبلًا داراى آن قوّه هست؛ منتها جهت توجه آن خطاست؛ يعنى نظر آن معطوف به سمتى كه بايد باشد نيست و كار تربيت، اصلاح همين عيب است.» «2»ژان ژاك روسو، معتقد است بهترين پرورش يافتگان كسانى هستند كه با خوبيهاو بديهاى زندگى به نيكوترين وجهى كنار آمده باشند. او با تأكيد بر اينكه تربيت بايد همزمان با زندگى انسان آغاز شود، مىگويد: «در ميان ما، آن كس كه بتواند به بهترين وجهى خوبيها و بديهاى زندگى را تحمل نمايد؛ به نظر من بهتر از سايرين پرورش يافته است. ... آموزش و پرورش با زندگىمان آغاز مىشود.» «3»امانوئل كانت، با اشاره به نقش اساسى تربيت در رشد و كمال آدمى، انسانيت انسان را در گرو تربيت دانسته، مىگويد: «بشر تنها با تعليم و تربيت آدم تواند شد و آدمى چيزى جز آنچه تربيت از او مىسازد؛ نيست.» «4»
|