تعريف تربيت
تربيت از نظر لغوى عبارت است از تغذيه، عهدهدار شدن مراقبت كودك و سرپرستى او. «2» اما از نظر اصطلاحى تعريفهاى بسيارى از سوى دانشمندان براى آن ارائه شده است كه به برخى از آنها اشاره كرده، در پايان تعريف جامعى ارائه خواهيم داد.
پستالوزى دانشمند تعليم و تربيت سويسى مىگويد: «پرورش عبارت است از رشد طبيعى و تدريجى و هماهنگ همه نيروها و استعدادهاى آدمى.» «1»هربرتاسپنسر فيلسوف مشهورانگليسى گفتهاست: «تربيت عبارتاستاز آمادهساختن انسان براى آنكه بتواند يك زندگى كامل داشته باشد.» «2»جولز سيمون فيلسوف و استاد فرانسوى، مىگويد: «تربيت طريقهاى است كه عقل به وسيله آن عقل ديگر و قلب، قلب ديگر مىشود.» «3»استاد شهيد مطهرى (ره) مىگويد: «تربيت عبارت است از پرورش دادن. يعنى استعدادهاى درونىاى را كه بالقوة در يك شىء موجود است به فعليت درآوردن و پروردن.» «4»برخى از دانشمندان تعريفهاى ديگرى از تربيت كردهاند، از جمله: «انتقال معلومات و مهارتها»، «تشكيل عادات و صفات معين در فرد»، «به فعليت رساندن قوا و استعدادهاى انسان»، «آمادهكردن خودبراى زندگى دراجتماع معين»، «ايجاد محيط مساعدبراىارضاى رغبتهاى فرد». «5»
گوناگونى تعريفهاى ياد شده، معلول اختلاف نظر در موضوع، روش و هدف تربيت، ويژگيهاى مربّى و متربّى و ... و اينكه چه مقدار از مسائل يادشده در مفهوم تربيت مورد نظر قرار گرفته، مىباشد.با توجه به تعريفهاى مزبور و با ملاك قرار دادن تعريف شهيد مطهرى (ره) از تربيت، مىتوان تعريفى را كه نسبت به تعريفهاى ديگر كاملتر و از روشنى و جامعيت بيشترى برخوردار باشد، اين گونه ارائه داد: «تربيت عبارت است از فراهم كردن زمينهها و عوامل براى به فعليت رساندن و شكوفا نمودن استعدادهاى درونى انسان در جهت مطلوب و استفاده از روشهاى صحيح و مناسب». «1»بر مبناى اين تعريف، كار مربى فراهم كردن زمينهها و عوامل مختلف جهت به فعليت رساندن و پرورش استعدادهاى ذاتى متربى است. تربيت به معناى عام آن هر چند شامل همه جانداران مىشود، اما آنچه كه هم اكنون به عنوان تعليم و تربيت بين انديشمندان جهان مورد بحث است، تنها شامل انسان مىباشد. مربى در جريان تربيت بايد هدفى را در نظر گرفته و متربى را به سوى آن سوق دهد، چه اينكه تربيت به معناى خاص آن، عملى ارادى و غيرتصادفى بوده كه بدون تعيين هدف تحقق نخواهد يافت.
|