خلاصه‏
انسان، حيوان و گياه براى ادامه زندگى، نياز به نوعى آزادى دارند كه اگر تأمين نشود، ادامه حياتشان غيرممكن است.ريشه آزادى انسان، اراده اوست كه با سرشتش عجين شده است. آزادى در لغت، همان حرّيت و اختيار است و در اصطلاح داشتن توانايى انتخاب وسيله يا هدف است.آزادى به دو نوع اجتماعى و معنوى تقسيم مى‏شود. آزادى اجتماعى يعنى بشر در اجتماع از ناحيه ساير افراد آزادى داشته باشد و آزادى معنوى يعنى انسان به كمك عقل، وجدان و فطرت خويش غرايز حيوانى را مهار كند و راه تكامل به سوى خدا را بپيمايد و در برابر هيچ نيرويى جز خدا تسليم نگردد.دلايل آزادى انسان عبارتند از: آيات قرآنى، بعثت پيامبران (كه در صورت انكار آزادى انسان، فرستادن پيامبران و كتابهاى آسمانى لغو خواهد بود) و فطرت انسان.
يكى ديگر از اصول تعليم و تربيت، اصل شرافت و كرامت انسان است كه محور تعليم و تربيت الهى مى‏باشد.