1- خانواده‏
پس از تولّد، محيط خانواده، مهمترين نقش را در تكوين و تحول شخصيت فرد ايفا مى‏كند؛ اگر محيط خانواده سالم و صالح باشد، در انسان اعتماد به نفس، مهر و محبّت، ايثار، استقلال و قدرت مسؤوليت‏پذيرى، سازگارى و تمامى خصوصيات و صفات شايسته يك انسان ايجاد مى‏شود و برعكس، در خانواده ناسالم، انسان رشد طبيعى خود را از دست داده دچار ناهنجاريهاى مختلف رفتارى مى‏گردد؛ زيرا وجود رذايل انسانى در خانواده و كشمكشهاى خانوادگى موجب سلب امنيت فرد شده، منجر به اختلال در رشد و تكامل طبيعى‏اش مى‏شود و او را به سوى رفتارهاى ناهنجار سوق مى‏دهد.زمينه تأثيرپذيرى انسان از انواع محيط در سرشت او نهاده شده است. اين مطلب‏ واقعيتى است كه اسلام بدان توجه داشته و هشدار داده است كه مربيان جامعه- از جمله پدر و مادر- آينده سازان را از نقاط مثبت محيط بهره‏مند و از نقاط ضعف آن، دور سازند.رسول خدا صلى الله عليه و آله مى‏فرمود: «كُلُّ مَوْلُودٍ يُولَدُ عَلَى الْفِطْرَةِ حَتَّى يَكُونَ ابَواهُ يُهَوِّدانِهِ اوْ يُنَصِّرانِهِ» «1»هر نوزادى بر فطرت (توحيدى) متولد مى‏شود، تا اينكه پدر و مادرش او را يهودى يا مسيحى مى‏كنند.امام خمينى در شرح اين حديث مى‏فرمايد: «... همان فطرت انسانيت، فطرت صراط مستقيم، فطرت اسلام، فطرت توحيد است، و اين تربيتهاست كه يا همين فطرت را شكوفا مى‏كنند يا جلوى شكوفايى فطرت را مى‏گيرند.» «2»اين حديث پيامبر (ص)، يكى از احاديث بيشمارى است كه پيرامون اين موضوع پراهميت، صادر شده و همه جزئيات سالم‏سازى محيط خانواده و پالايش آن از آلودگيها را ترسيم كرده است كه بخش كوچكى از آن را تا انتهاى درس ملاحظه خواهيم كرد.