ب- پرورش اسباب تزكيه
پرورش اسباب و انگيزههايى كه پاكيزگى قلب را به عهده دارند، بخش ديگرى از نظام تربيتى اسلام را تشكيل مىدهد. آيات و روايات متعدّدى چنين رسالتى را بر دوش مىكشند، برخى از آن اسباب را در زير مىآوريم:
1- تقوا: امير مؤمنان صلوات الله عليه فرمود: «... فَانَّ تَقْوَى اللَّهِ دَواءُ قُلُوبِكُمْ وَ بَصَرُ عَمى افْئِدَتِكُمْ ...» «1»
همانا تقواى الهى، داروى قلبها و بينايى كورى دلهايتان است.
2- ياد خدا: همان حضرت فرمود: «انَّ اللَّهَ سُبْحانَهُ جَعَلَ الذِّكْرَ جَلاءً لِلْقُلُوبِ» «2»خداوند بزرگ، ذكر [خود] را صفاى دلها قرار داده است.
3- تلاوت قرآن: امير مؤمنان سلام الله عليه فرمود: «انَّ اللَّهَ سُبْحانَهُ لَمْ يَعِظْ احَداً بِمِثْلِ هْذَا الْقُرآنِ ... وَ ما لِلْقَلْبِ جَلاءٌ غَيْرُهُ» «3»
خداوند هيچ كس را به [بهتر از] اين قرآن پند نداد و براى دل صفايى چون قرآن نيست.
4- همنشينى با علما: لقمان حكيم به فرزندش چنين اندرز مىدهد: «يا بُنَىَّ جالِسِ الْعُلَماءَ وَ زاحِمْهُمْ بِرُكْبَتَيْكَ فَانَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ يُحْيِى الْقُلُوبَ بِنُورِ الْحِكْمَةِ كَما يُحْيِى الْارْضَ بِوابِلِ السَّماءِ» «4»پسرم! با دانشمندان بنشين و در مقابلشان زانو بزن كه خداوند بزرگ دلها را به نور حكمت زنده مىكند، همان طور كه زمين را با باران آسمان زنده مىكند.
|