ب- پرورش اسباب تزكيه‏
پرورش اسباب و انگيزه‏هايى كه پاكيزگى قلب را به عهده دارند، بخش ديگرى از نظام تربيتى اسلام را تشكيل مى‏دهد. آيات و روايات متعدّدى چنين رسالتى را بر دوش‏ مى‏كشند، برخى از آن اسباب را در زير مى‏آوريم:
1- تقوا: امير مؤمنان صلوات الله عليه فرمود: «... فَانَّ تَقْوَى اللَّهِ دَواءُ قُلُوبِكُمْ وَ بَصَرُ عَمى افْئِدَتِكُمْ ...» «1»
همانا تقواى الهى، داروى قلبها و بينايى كورى دلهايتان است.

2- ياد خدا: همان حضرت فرمود: «انَّ اللَّهَ سُبْحانَهُ جَعَلَ الذِّكْرَ جَلاءً لِلْقُلُوبِ» «2»خداوند بزرگ، ذكر [خود] را صفاى دلها قرار داده است.

3- تلاوت قرآن: امير مؤمنان سلام الله عليه فرمود: «انَّ اللَّهَ سُبْحانَهُ لَمْ يَعِظْ احَداً بِمِثْلِ هْذَا الْقُرآنِ ... وَ ما لِلْقَلْبِ جَلاءٌ غَيْرُهُ» «3»
خداوند هيچ كس را به [بهتر از] اين قرآن پند نداد و براى دل صفايى چون قرآن نيست.

4- همنشينى با علما: لقمان حكيم به فرزندش چنين اندرز مى‏دهد: «يا بُنَىَّ جالِسِ الْعُلَماءَ وَ زاحِمْهُمْ بِرُكْبَتَيْكَ فَانَّ اللَّهَ عَزَّوَجَلَّ يُحْيِى الْقُلُوبَ بِنُورِ الْحِكْمَةِ كَما يُحْيِى الْارْضَ بِوابِلِ السَّماءِ» «4»پسرم! با دانشمندان بنشين و در مقابلشان زانو بزن كه خداوند بزرگ دلها را به نور حكمت زنده مى‏كند، همان طور كه زمين را با باران آسمان زنده مى‏كند.