ديدگاه اسلام
در نظامتربيتى اسلام توجه كافى نسبت به پرورش قلب شده، بگونهاى كه ارزندهترين تحفه الهى به بشر؛ يعنى قرآن مجيد، در ظرف قلب قرار گرفته است: «وَ انَّهُ لَتَنْزيلُ رَبِّ الْعالَمينَ نَزَلَ بِهِ الرُّوحُ الْامينُ عَلى قَلْبِكَ لِتَكُونَ مِنَ الْمُنْذِرينَ» «2»قرآن، نازل شده [از جانب] پروردگار جهانيان است كه روح الامين (جبرئيل) آن را بر قلب تو فرود آورده تا از بيمدهندگان باشى.همچنين مشاهده آخرين درجه نزديكى به خدا؛ يعنى معراج رسول اكرم صلى اللّه عليه و آله را بر عهده دل نهاده و فرموده است: «ثُمَّ دَنى فَتَدَلَّى فَكانَ قابَ قَوْسَيْنِ اوْ ادْنى فَاوْحى الى عَبْدِهِ ما اوْحى ما كَذَبَ الْفُؤادُ ما رَاى» «3»سپس [پيامبر] نزديك شد و نزديك شد تا اندازه دو كمان يا نزديكتر، و خداوند به بنده خود هر چه بايد وحى كند، وحى كرد، دل آنچه را كه ديد، دروغ نشمرد.واژه «قلب» بيش از 130 بار در قرآن به كار رفته و آن را مركز ايمان، اطمينان، هدايت، تفقّه، تقوا، رأفت و رحمت، خشوع و ... معرفى كرده است. «1» نظر نهايى قرآن پيرامون قلب، كه پس از يازده سوگند بيان شد چنين است: «قَدْ افْلَحَ مَنْ زَكَّيها وَ قَدْ خابَ مَنْ دَسَّيها» «2»هر كس در پاكى نفس كوشيد، رستگار شد و هر كه در پليدىاش فروپوشيد، نااميد گشت.بر اين اساس، بسيار ضرورى است كه اسلام، عنايتى همه جانبه به پرورش قلب داشته باشد و راههاى عملى آن را نيز ارائه دهد. چنين ديدگاهى در دو محور كلى طرح شده كه شرح مختصر آن در زير مىآيد:
|