ج- آفت زدايى‏
براى پرورش هر چه بهتر عقل آدمى، شناسايى و زدودن آفتها و موانع نيز كارى ضرورى است و اسلام نيز آن را مورد توجه قرار داده است. اين موانع عبارتند از:

1- غرايز: در صورتى كه غريزه‏ها از حدّ اعتدال خارج شوند، بر عقل چيره شده و جلوى آزادى عمل و نورانيّت آن را مى‏گيرند. حضرت على (ع) مى‏فرمود: «مَنْ غَلَبَ هَواهُ عَلى عَقْلِهِ ظَهَرَتْ عَلَيْهِ الْفَضائِحُ» «2»كسى كه هوايش بر عقلش غلبه كند، رسواييها بر او چيره گردد.

2- پيروى كوركورانه «3»: خداوند در نكوهش اين عمل مى‏فرمايد: «قالُوا بَلْ‏نَتَّبِعُ ماالْفَيْنا عَلَيْهِ ابائَنا اوَلَوْ كانَ اباءُهُمْ لايَعْقِلُونَ شَيْئاً وَلا يَهْتَدُونَ» «4» [كافران‏] گفتند: ما از آن چيزى پيروى مى‏كنيم كه پدران خود را بر آن يافتيم، آيا اگر چه پدرانشان هيچ انديشه نمى‏كردند و راه راست را نمى‏پيمودند [اينها بايد از آنان پيروى كنند؟].

3- گمان: بسنده كردن به گمان نيز از موانع رشد عقل مى‏باشد. قرآن در زمينه نهى از آن مى‏فرمايد: «وَ لا تَقْفُ ما لَيْسَ لَكَ بِهِ عِلْمٌ» «1»از هر چيزى كه علم به آن ندارى پيروى نكن.