ب- راههاى پرورش و شكوفايى عقل
اسلام براى پرورش و شكوفايى عقل، راههاى عملى گوناگونى را ارائه داده است كه تمام انسانها، در هر سطحى باشند، مىتوانند از آنها بهره گيرند؛ از جمله به انديشيدن درباره پديدههاى زير سفارش مىكند:
1- نظام آفرينش
«انَّ فى خَلْقِ السَّمواتِ وَ الْأَرْضِ وَ اخْتِلافِ اللَّيْلِ وَ النَّهارِ لَاياتٍ لِأُولِىالْأَلْبابِ» «2»همانا در آفرينش آسمانها و زمين و رفت و آمد شب و روز، نشانههايى براى صاحبان عقل است.
2- خلقت انسان
«فَلْيَنْظُرِ الْإِنْسانُ مِمَّ خُلِقَ» «3»انسان بايد بنگرد كه از چه چيزى خلق شده است.
3- موجودات زنده ديگر
«وَ اوْحى رَبُّكَ الَى النَّحْلِ انِ اتَّخِذى مِنَ الْجِبالِ بُيُوتاً وَ مِنَ الشَّجَرِ وَ مِمَّا يَعْرِشُونَ ثُمَّ كُلى مِنْ كُلِّ الَّثمَراتِ فَاسْلُكى سُبُلَ رَبِّكَ ذُلُلًا يَخْرُجُ مِنْ بُطُونِها شَرابٌ مُخْتَلِفٌ الْوانُهُ فيهِ شِفاءٌ لِلنَّاسِ انَّ فى ذلِكَ لَآيَةً لِقَوْمٍ يَتَفَكَّرُونَ» «4»و پروردگارت به زنبور عسل الهام كرده كه در كوهها و درختها و بناهاى بلند منزل گيريد، سپس از ميوهها بخوريد و راه پروردگارتان را (با طاعت) بپيماييد، آن گاه از درون آنها نوشيدنى با رنگهاى مختلف بيرون مىآيد كه در آن براى انسان شفاست؛ همانا در اين، نشانهاى براى متفكّران است.
4- تاريخ گذشتگان
«اوَلَمْ يَسيرُوا فِى الْارْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كانَ عاقِبَةُ الَّذينَ كانُوا مِنْ قَبْلِهِمْ» «1»آيا مردم در زمين سير و سفر نمىكنند تا عاقبت پيشينيانشان را ببينند.
|