ب- آثار اجتماعى:
1- عدم اعتماد متقابل؛ بدگمانى، روح اعتماد جمعى را خدشه دار كرده و امنيتاجتماعى را از بين مىبرد، بطورى كه هيچ كس به ديگرى اعتماد و اطمينان نمىكند. افراد با ديده خيانتكارى به هم مىنگرند و از همديگر مىگريزند.اميرمؤمنان (ع) فرمود:
«شَرُّ النَّاسِ مَنْ لا يَثِقَ بِاحَدٍ لِسُوءِ ظَنِّهِ وَ لا يَثِقُ بِهِ احَدٌ لِسُوؤِ فِعْلِهِ» «1»
بدترين مردم، كسى است كه به سبب بدگمانىاش، به مردم اعتماد نمىكند و كسى هم به سبب بدى كردارش به او اعتماد نمىكند.
2- فساد كارها و برانگيختن ديگران بر شرارتها: از جمله آثار بدگمانى اين است كه كارهاى شايسته به فساد كشانده شود، زيرا بدگمانى، بى اعتمادى پديد مىآورد و بى اعتمادى، واكنشهاى منفى را در ديگران بر مىانگيزد و به جاى انجام كارها از روى دلسوزى و علاقه، آنان را به برخوردهاى تصنّعى- براى جلب اعتماد- يا به كار شكنى، مشكل تراشى و پيچيده ساختن انجام كارها وادار مىسازد. به عبارت ديگر؛ بدگمانى، انسانهاى قابل اعتماد و درستكار را به استفاده از روشهاى نادرست مىكشاند.
حضرت علىعليه السلام فرمود:
«سُوءُ الظَّنِّ يُفْسِدُ الْامُورَ وَ يَبْعَثُ عَلَى الشُّرُورِ» «2»
بدگمانى، كارها را تباه مىكند وانسان را به بديها مىكشاند.
3- تيرگى روابط دوستانه: بدگمانى نسبت به دوستان، سبب تيرگى روابط شده، دوستى و صميميت را در معرض زوال و نيستى قرار مىدهد.
اميرمؤمنان على عليه السلام فرمود:
«مَنْ غَلَبَ عَلَيْهِ سُوءُ الظَّنِّ لَمْ يَتْرُكُ بَيْنَهُ وَ بَيْنَ خَليلِهِ صُلْحاً» «1»
بدگمانى بر دل هر كس چيره شود، بين او و دوستش ديگر صلح و صفايى باقى نمىگذارد.
|