انواع پيشگيرى
درباره دستهبندى پيشگيرى همواره نگرشهاى گوناگونى ميان جرم شناسان وجود داشته است. برخى آن را به «پيشگيرى موقعيت مدار» «پيشگيرى زودهنگام»، «پيشگيرى اجتماعى» (پيشگيرى كنشى) و «پيشگيرى از طريق نظام عدالت كيفرى» (پيشگيرى واكنشى) دستهبندى كردهاند. گروهى ديگر بر اين باورند كه پيشگيرى به سه گونه نخستين، دومين و سومين تقسيم مىگردد. «2» گرچه در اين دستهبنديها جنبه پيشگيرى از جرائم و بزهكاريها لحاظ شده است، اما دستهبندى اخير را مىتوان در موضع آسيبشناسى خانواده مورد توجه قرار داد. به همين دليل آن را به اختصار توضيح مىدهيم:
پيشگيرى نخستين: دربرگيرنده تدابير و اقداماتى است كه به دنبال سالم سازى محيط طبيعى و اجتماعى و تغيير اوضاع و احوال و شرايط جرم زايند. اين پيشگيرى درصدد آناست تا با بهبود شرايط زندگى افراد از بزهكارى (ناهنجارى) جلوگيرى كند. بالا بودن سطح سواد و فقر زدايى نمونههايى از اين پيشگيرىاند. «1»
پيشگيرى دومين: اين نوع پيشگيرى به دنبال پيشى گرفتن از افرادى است كه در شرايطى بحرانى به سر مىبرند و هر آن، احتمال ارتكاب بزه از سوى آنها وجود دارد. اين پيشگيرى با شناسايى افراد در معرض خطر درصدد است با به كارگيرى اقدامات مناسب، مانند مداخلههاى زودرس از به عادت شدن بزهكارى افراد پيشگيرى كند. «2»
پيشگيرى سومين: بر ساز و كارهاى نظام عدالت كيفرى تمركز دارد و مىكوشد تا با بهرهگيرى از ابتكارات اصلاحى- درمانى از بزهكارى دوباره افراد جلوگيرى كند. براى نمونه، كيفر زندان مىتواند در بازپذيرى اجتماعى بزهكاران و جلوگيرى از تكرار جرم آنها نقش مهمى ايفا نمايد. «3» گرچه انواع پيشگيريهاى فوق مختص وقوع جرايم اجتماعى طرح شده است، امّا توجه به آنها در خانواده مىتواند از آسيبهاى خانوادگى كاسته و در اين زمينه نيز اثربخش باشد.
|