|
مهمترين دستاوردهاى راستى
راستگويى، صرف نظر از آثار آن، به خودى خود، فضيلتى بس بزرگ و از اخلاق انسانهاى كريم و با شخصيت است و افراد پاك سرشت بدون چشمداشت، سخن به راستى ادا مىكنند با اين وصف، راستگويى دستاوردهاى بسيار ارزشمندى دارد كه مهمترين آنها عبارت است از:
الف- همراهى خدا با راستگو
خداوند منبع و منشأ همه نيكىها و زيبايىهاست و نيكوكاران، همواره مورد عنايت او قرار دارند و راستگو نيز رشته اتصال خويش را به مبدأ هستى محكمتر كرده، سبب جلب فيضِ الهى مى گردد و خدا به او با نظر لطف مىنگرد. حضرتباقر عليه السلام به مسلمانان چنين سفارش كرد:
«... الا فَاصْدُقُوا فَانَّ اللَّهَ مَعَ مَنْ صَدَقَ» «2»
هان! راست بگوييد كه خداوند با كسى است كه راست مىگويد.
و چون اكسير گرانبها، شالوده زندگى را با صفا و مبارك مىكند، چنانكه رسول اكرم صلى الله عليه و آله فرمود:
«وَ اعْلَمْ انَّ الصّدْقَ مُبارَكٌ وَ الْكِذْبَ مَشْؤُومٌ» «1»
بدان كه راستگويى، مبارك و دروغگويى، شوم است.
همچنين انسان بر اثر عادت به راستگويى و امداد الهى، ديگر گرد ياوه سرايى و دروغپردازى نمىگردد و در نتيجه به قلّه رفيع صداقت، صعود مىكند و در پيشگاه خدا «صدّيق» محسوب مىشود، امام باقر عليه السلام فرمود:
«انَّ الرَّجُلَ لَيَصْدُقُ حَتّى يَكْتُبَهُ اللَّهُ صِدّيقاً» «2»
شخص، آن قدر راست مىگويد تا خداوند او را صدّيق، محسوب مىكند.
آنگاه با كسب اين پيشينه ارزشمند و پس از سپرى كردن زندگى پاك و مبارك، در سراى جاويد نيز نزديكترين فرد به مقام شامخ نبوى صلى الله عليه و آله خواهد بود، چنانكه فرمود:
«اقْرَبُكُم غَداً مِنّى فِى الْمَوْقِفِ، اصْدَقُكُم لِلْحَديثِ ...» «3»
نزديكترين فرد شما به من در فرداى قيامت، راستگوترينتان خواهد بود.
ب- سلامت و رهايى
دروغگو همواره ميان رسوايى و عذاب وجدان گرفتار است؛ اگر دروغ او فاش نشود، خود از ياوهاى كه بافته در رنج است و اگر دروغش افشا شود، رسوا مىگردد، از اين رو همواره از اضطراب روحى يا گرفتارى اجتماعى، رنج مىبرد. ولى انسان راستگو همواره با راستى، پلى بر حوادث و غوغاها مىزند و از ميان جرّ و بحثها و گرفتارىها به سلامت عبور مىكند، خود را دچار دغدغه دروغپردازى نمىكند و با پرهيز از ياوه سرايى، دريچههاى سلامت و رهايى را به روى خود مىگشايد.
امير مؤمنان عليه السلام مىفرمايد:
«عاقِبَةُ الصّدْقِ نَجاةٌ وَ سَلامَةٌ» «1»
فرجام راست گويى نجات و سلامت است.
بود صبح كاذب، سخن بى فروغ
نيايد ز صادق زبانان، دروغ
ولى كى سزد حرفى از نكته سنج
كه بايد بر اثبات آن برد رنج
لب از دعوى به كه دارى نگاه
كه آرى دليلش ز يك ساله راه
بيا مطربا زانك وقت نو است
بزن اين نوا را در آهنگ راست
كه كج، جز گرفتار خوارى مباد
بجز راست را رستگارى مباد «2»
ج- موقعيت ممتاز
راستگويان، همواره نزد خود، خدا و مردم، سرافراز و روسفيدند و در زندگى اجتماعى، به موقعيت ممتازى دست مىيابند؛ دوست و دشمن، با ديده احترام به آنان مىنگرند، صفاى درونىشان را تحسين مىكنند، به سخن و پيمانشان ارج مىنهند و خواسته هايشان را نيكو مىشمرند.
اميرمؤمنان عليه السلام دراينباره نيز مىفرمايد:
«انَّ الصَّادِقَ لَمُكْرَمٌ جَليلٌ وَانَّ الْكاذِبَ لَمُهانٌ ذَليلٌ» «1»
راستگو، محترم و ارجمند است ولى دروغگو، بى ارزش و خوار است.
انسان راستگو، متفكر باشد يا نويسنده، كاسب باشد يا كارمند، كارگر باشد يا كشاورز، سياستمدار باشد يا ... نزد همه عزيز و ارجمند است و بر عكس، دروغگو گر چه از مقام و ثروت و ديگر مظاهر مادّى هم بهرهمند باشد، در چشم مردم حتى فرزندان و بستگان خود، بى ارزش و ذليل است.
د- تقويت اخلاق نيك
از آثار بسيار پرارج راستگويى، آراسته شدن به صفات پسنديده ديگر و پرهيز از زشتىهاست چرا كه راستگو به خاطر پايبندى به صفت زيباى راستى، تلاش مىكند بسيارى از كارهاى نيك را نيز انجام دهد و از گناهان بپرهيزد از بيم آنكه مبادا در برابر پرسش ديگران قرار گيرد و آبرويش بر باد رود.
چنانكه از زبان فردى نقل كردهاند: «خدمت رسول خدا صلى الله عليه و آله رسيدم و عرض كردم: اى رسول خدا اخلاقى به من بياموز كه خير دنيا و آخرت را برايم فراهم سازد. آن حضرت فرمود: دروغ نگو. پس از سخن رسول اكرم صلى الله عليه و آله هرگاه تصميم به انجام كار زشتى مىگرفتم، به ياد سخن پيامبر مىافتادم و فورى از آن منصرف مىشدم زيرا با خود مىگفتم: اگر اين كار زشت را مرتكب شوم و كسى از من پرسد: آيا تو چنين كارى را انجام دادهاى؟ يا بايد راست بگويم و به گناه اعتراف كنم، در اين صورت رسوا مىشوم و يا بايد دروغ بگويم كه با سخن پيامبر مخالفت كردهام.» «2»
از اين رو، امام على عليه السلام، راستگويى را احياگر تقوا دانسته است:
«الصّدْقُ حَيوةُ التَّقْوى» «1»
راستگويى، حيات تقواست.
و در سخن ارزشمند ديگرى دايره اين اثر بخشى را وسيعتر كرده و فرموده است:
«الصّدْقُ صَلاحُ كُلّ شَىْءٍ وَ الْكِذْبُ فَسادُ كُلّ شَىْءٍ» «2»
راستگويى، سبب اصلاح همه چيز و دروغ، سبب فساد همه چيز است!
حضرت صادق عليه السلام نيز در سخنى نورانى مىفرمايد:
«الصّدْقُ نُورٌ مُتَشَعْشِعٌ فِى عَالَمِهِ كَالشَّمْسِ يَسْتَضيىءُ بِها كُلُّ شَىْءٍ ...»
راستگويى در عالم خود، نورى پر تلؤلؤ است، همانند خورشيد كه همه چيز از نور آن بهرهمند مىگردد.
علاوه بر اين، در برخى روايات به ديگر صفات نيكى كه پيامد راستى هستند اشاره شده است؛ مانند: مروّت «3»، وفاى به عهد «4»، شجاعت «5»، عزّت «6»، پاكىاعمال «7» و ...
|