كاربردها
همه كارهاى فردى و اجتماعى بايد با وجدان كارى همراه باشد. به فرموده رهبر معظّم انقلاب- حضرت آية اللّه العظمى خامنه‏اى-:
... هر كس و در هر كجا كه هستيم، وجدان كار را در كارى كه به گردن گرفتيم و تعهد كرديم رعايت كنيم؛ چه اين كار شخصى، يا كارى براى نان در آوردن باشد و چه كارى اجتماعى و مردمى و مربوط به ديگران باشد، همانند كارهاى مهمّ اجتماعى و مسؤوليت‏هاى كشورى، همه اين امور را با برخوردارى از وجدان كارى انجام دهيم؛ آن را خوب و دقيق و كامل و تمام انجام دهيم و به تعبير معروف: براى كار، سنگ تمام بگذاريم .... «1»
اگر وجدان، ميداندار فعاليت‏هاى انسان شود، به او همّت عالى مى‏بخشد و كار را در حدّ بسيار عالى ترقّى مى‏دهد و چه بسا آن را به جايگاه حماسه و اسطوره بنشاند. به عنوان نمونه؛ مى‏توان از رزمندگان مؤمن و سلحشور كشورمان ياد كرد كه در طول هشت سال دفاع مقدّس، زيباترين نمود وجدان كارى را آشكار كردند، بدون هيچ گونه مسامحه و سهل انگارى به دفاع و پاسدارى از اسلام و انقلاب پرداختند، به طورى كه امروزه نتيجه آن همه محكم كارى در دفاع از اسلام و ارزش‏هاى اسلامى، در عرصه‏هاى گوناگون اجتماعى به چشم مى‏خورد و كشور اسلامى ما بر اثر وجدان كارى به شكوفايى و رشد دست يافته است.
در آن سوى مرزهاى اسلامى نيز مى‏توان از «گاندى» به عنوان فردى با وجدان عالى نام برد؛ او كه مردم هند به لقب «مهاتما: روح بزرگ» مفتخرش كردند- در پاسخ درخواست استعمار گران كه او را از ادامه مبارزه و رهبرى مردم باز مى‏داشتند، گفته بود: «ترجيح مى‏دهم قطعه قطعه‏ام كنند، ولى‏ برادران خود را- كه از طبقات مطرود هستند- نفى نكنم.» «1»
از سوى ديگر زير پا گذاشتن وجدان نيز انسان هايى را به پست‏ترين درجات، يعنى درندگى و توحش سقوط مى‏دهد تا آنجا كه كسى مانند «نرون» مى‏گويد: «اى كاش تمام انسان‏ها يك سر و گردن داشتند (يك نفر بودند) تا من يكباره آن را از بدنشان جدا مى‏كردم!» «2» سران دولت جنايتكار امريكا، در جنگ جهانى دوم، حدود 200 هزار نفر كودك و زن و پير و جوان را با بمباران شهرهاى «هيروشيما» و «ناكازاكى» نابود و ناقص كردند و حتى اين عمل غير انسانى را اين گونه توجيه نمودند كه ما به خاطر صلح چنين كرديم! «3»