|
حقوق برادرى
بدون اغراق بايد گفت؛ حقوق برادرى قابل شمارش نيست و در هيچ مرزى محدود نمىشود و مؤمن نسبت به برادر مؤمنش نبايد هيچ گونه نيكى را دريغ دارد و تا آنجا كه مقدور است بايد نسبت به او خيرخواه، غمخوار، يار و مددكار باشد، هر گونه سختى و پريشانى را از او دور سازد و ...
بعضى از آن حقوق كه در روايات اسلامى به آنها اشاره شده، عبارتند از:
1- كمترين حق اين است كه آنچه را براى خود دوست دارى براى او هم دوست بدارى و آنچه را براى خود نمىپسندى، براى او هم خوش ندارى؛
2- از خشمگين ساختن او بپرهيزى و در پى خشنودى او باشى و فرمانش را اطاعت كنى؛
3- با جان، مال، زبان و دست و پاى خويش او را مدد رسانى؛
4- چشم، راهنما و آينه او باشى؛
5- غذاى سير نخورى و او گرسنه باشد، سيراب نگردى و او تشنه
باشد، لباس (نيكو) نپوشى و او بى لباس باشد؛
6- اگر خدمتگزارى دارى و او ندارد، خادمت را بفرستى تا به او در كارهايش كمك كند.
7- سوگندش را تصديق كنى، خواستهاش را اجابت كنى، هنگام بيمارى به عيادتش بروى، (اگر مرد) جنازهاش را تشييع كنى، اگر احساس كردى، نيازى دارد، در بر آوردنش پيشدستى نمايى و اجازه ندهى از تو درخواست نمايد. «1»
8- آنچه را كه براى دنيا و آخرت او سودمند است، از او پنهان ندارى؛
9- نسبت به او كينه و دشمنى نورزى، گر چه به تو بدى كند؛
10- هرگاه تو را دعوت كرد، بپذيرى؛
11- او را ميان دشمنانش، تنها نگذارى. «2»
اميرمؤمنان صلوات اللّه عليه از رسول اكرم صلى الله عليه و آله، برخى از حقوق برادرى را چنين نقل مىكند:
لغزش او را ببخشد، غمخوارش باشد؛ زشتى او را بپوشاند؛ عذرش را قبول كند، اگر ديگران از او غيبت كردند، از او دفاع كند؛ هميشه خيرخواه او باشد؛ دوستىاش را حفظ كند؛ پيمانش را مراعات نمايد، ... هديهاش را بپذيرد؛ خوبىهايش را جبران كند؛ نيكىاش را سپاس گويد؛ بخوبى يارىاش نمايد؛ ناموسش را حفظ كند؛ ... شفاعتش را بپذيرد؛ وقتى عطسه مىكند، او را دعا كند؛ گمشدهاش را بيابد؛ سلامش را پاسخ گويد؛ با او زيبا سخن بگويد؛ ... سوگندش را تصديق كند؛ دوستانش را دوست
بدارد و با آنها دشمنى نكند؛ ظالم باشد يا مظلوم، يارىاش نمايد بدين معنا كه اگر ظالم است او را از ستمگرى باز دارد و اگر مظلوم است، در گرفتن حقش كمكش كند و ... «1»
امام صادق عليه السلام نيز مىفرمايد:
«اذا ارَدْتَ انْ يَصْفُوَلَكَ وُدُّ اخيكَ فَلا تُمازِحَنَّهُ وَ لا تُمارِيَنَّهُ وَ لا تُباهِيَنَّهُ وَ لا تُشارَنَّهُ» «2»
اگر مىخواهى دوستى برادرت برايت صاف و خالص بماند، هيچ گاه با او شوخى و مجادله نكن و به او مباهات نفروش و او را شرمسار ننما.
امام كاظم عليه السلام نيز با لحن تندى، مؤمن را از برخى آداب زشت بر حذر داشته و فرموده است:
«الْمُؤْمِنُ اخُو الْمُؤْمِنِ لِامّهِ وَ ابيهِ فَمَلْعُونٌ مَنْ غَشَّ اخاهُ وَ مَلْعُونٌ مَنْ لَمْ يَنْصَحْ اخاهُ وَ مَلْعُونٌ مَنْ حَجَبَ اخاهُ وَ مَلْعُونٌ مَنِ اغْتابَ اخاهُ» «3»
مؤمن [در واقع] برادرِ پدر و مادرىِ مؤمن است؛ پس هر كس بهبرادرش نيرنگ بزند [و خلاف آنچه در درون دارد آشكار نمايد]، ملعون است و هر كس، خيرخواه برادرش نباشد، ملعون است و هر كسى برادرش را به حضور نپذيرد، ملعون است و هر كس غيبت برادرش را بكند، ملعون است.
|