دامنه امانتدارى‏
از ويژگى‏هاى مهمّ امانتدارى، فراگيرى و شمول آن است كه تحت هيچ شرايطى استثناپذير نيست و امانت بايد به صاحب آن اعم از مؤمن و كافر، كوچك و بزرگ، سياه و سفيد، و دوست و دشمن مسترد گردد.
امام صادق عليه السلام فرمود:
ثَلاثَةٌ لا عُذْرَ لِاحَدٍ فيها، اداءُ الْامانَةِ الَى الْبَرِّ وَ الْفاجِرِ ...» «1»
در (انجام) سه چيز براى كسى عذرى نيست (اول) اداى امانت به نيكوكار و بدكار ...
امانت هر چند از نظر ظاهر و ارزش مادّى كم بها باشد، قابل احترام و پس دادن است. در اين زمينه اميرمؤمنان عليه السلام نقل كرده كه رسول خدا صلى الله عليه و آله ساعتى پيش از ارتحال، سه بار به من فرمود:
«يا ابَاالْحَسَنِ ادِّ الْامانَةَ الَى الْبَرِّ وَ الْفاجِرِ فيما قَلَّ وَ جَلَّ حَتَّى فِى الْخَيْطِ وَ الِمخْيَطِ» «2»
اى ابوالحسن، امانت را به نيكوكار و بدكار پس بده، كم باشد يا زياد، حتى اگر نخ و سوزنى باشد.
امانت گذار هر چند از نظر فكرى و اجتماعى چهره‏اى زشت و كريه داشته و مرتكب كردارى شنيع شده باشد و يا حتى حقوقى را بدهكار باشد، هرگز از وديعه‏اى كه به امانت سپرده محروم نمى‏گردد.
عبداللّه بن سنان گويد: در مسجدى بر حضرت صادق عليه السلام وارد شدم در حالى كه آن حضرت، نماز عصر را به جاى آورده و رو به قبله نشسته بود.
عرض كردم: اى پسر پيامبر! يكى از پادشاهان بر اساس اعتمادى كه به ما دارد، اموالى را به رسم امانت نزد ما سپرده است. با توجه به اينكه خمس آنها را به شما نمى‏پردازد، اجازه مى‏دهيد ما خمس آنها را به شما بپردازيم؟
امام، در پاسخ سه بار فرمود: به پروردگار اين قبله سوگند! اگر ابن ملجم- قاتل جدّم على عليه السلام- امانتى به من بسپارد به اوبر مى‏گردانم! «1»
و در سخنى ديگر، به شيعيان چنين سفارش مى‏كند:
«ادُّوا الْامانَةَ وَ لَوْ الى قاتِلِ الْحُسَيْنِ بْنِ عَلىٍّ عليهما السلام» «2»
امانت را ادا كنيد گر چه به كشنده حسين بن على عليهما السلام باشد!