نظارت كارشناسانه‏
با توجه به آنچه گذشت، شايد اين توهّم پيش آيد كه اسلام به هر كس و در هر موقعيت علمى و اجتماعى اجازه مى‏دهد كه در همه كارها دخالت كند و اظهار نظر نمايد.براى رفع چنين توهّمى مى‏گوييم: نظارت همگانى به معناى دخالت همه افراد- اعم از دانا و نادان- نيست؛ زيرا اين روش نه شدنى است و نه صورت شرعى دارد؛ بلكه مراد از «نظارت همگانى» اظهار نظر كارشناسانه از سوى متخصصان و آگاهان جامعه است كه ضمن معقول بودن، قطعاً در بهينه سازى اوضاع اجتماعى، كارساز خواهد بود، چنانكه حضرت صادق عليه السلام، پيرامون «امر به معروف و نهى از منكر»- كه بخشى از «نظارت همگانى» است- مى‏فرمايد:
آمر و ناهى بايد آگاه، عادل و خوش برخورد باشد. «2»
در قرآن مجيد نيز آمده است:
«وَ لْتَكُنْ مِنْكُمْ امَّةٌ يَدْعُونَ الَى الْخَيْرِ وَ يَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَ
يَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنْكَرِ» «1»
گروهى از شما بايد (مردم را) به خير و صلاح دعوت كنند و به خوبى‏ها فرمان دهند و از بدى‏ها باز دارند.
پر واضح است كه اين گروه بايد داراى شرايط نظارت عمومى و امر به معروف و نهى از منكر باشند.