|
ابعاد تعاون
انسانها در زندگى اجتماعى خود، براى انجام كارهاى گوناگون با يكديگر تعاون و همكارى دارند، امّا چه بسا ممكن است در اثر ناآگاهى و يا در نظر گرفتن سود و منفعت بيشتر، در كارهايى مشاركت كنند كه مورد تأييد عقل و شرع نبوده و موجب انحراف و هلاكتشان شود؛ از اين رو، قرآن كريم و اولياى گرامى اسلام به تشريح ابعاد تعاون پرداخته و محورهاى اساسى آن را مشخص كردهاند كه اينك به بيان مهمترين آنها مىپردازيم:
1- تعاون در كارهاى نيك
تعاون در انجام كارهاى نيك و خداپسندانه از زيباترين ابعاد تعاون است:
«... وَ تَعاوَنُوا عَلَى الْبِرِّ وَالتَّقْوى وَ لا تَعاوَنُوا عَلَى الْإِثْمِ وَالْعُدْوانِ وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ شَديدُ الْعِقابِ» «1»
و [همواره] در راه نيكى و پرهيزكارى با هم تعاون و همكارى داشته باشيد و [هرگز] در راه گناه و تعدّى همكارى نكنيد و از [مخالفت فرمان] خدا بپرهيزيد كه مجازات خدا شديد است.
حضرت على عليه السلام، نيز با تأكيد بر تعاون در كارهاى نيك مىفرمايد:
چون امر خير و نيكى يافتيد، به كمك و يارى آن بشتابيد و اگر شرّى ديديد، از آن فاصله بگيريد كه رسول خدا صلى الله عليه و آله همواره مىفرمود: اى انسان! در نيكى بكوش و بدى را واگذار؛ كه اگر چنين باشى رهرو متعادلى خواهى بود. «1»
2- مشاركت در اجراى حق
مشاركت در اجراى حق، حتّى در مواردى كه ضرر و زيان فراوانى را براى انسان در پى داشته باشد، از ديگر ابعاد ارزشمند تعاون است. اين امر موجب مىشود پرچم حق در جامعه برافراشته شده و از هرگونه ظلم و حقكشى و بىعدالتى جلوگيرى شود. امير مؤمنان عليه السلام، اينگونه مشاركت را از جمله حقوق واجب الهى بر بندگان شمرده مىفرمايد:
«وَ لكِنْ مِنْ واجِبِ حُقُوقِ اللَّهِ عَلَى الْعِبادِ ... التَّعاوُنُ عَلى إِقامَةِ الْحَقِّ بَيْنَهُمْ» «2»
بخشى از حقوق واجب الهى بر بندگان اين است كه براى اجراى حق در ميان خود تعاون و همكارى كنند.
3- همكارى در هدايت و اصلاح ديگران
يارى دادن برادران دينى جهت هدايت، اصلاح و تهذيبشان از ديگر ابعاد مهم تعاون است كه باعث رشد و تعالى آنان شده و بركات آن در جامعه نمودار مىگردد. حضرت على عليه السلام در اين باره مىفرمايد:
«أَعِنْ أَخاكَ عَلى هِدايَتِهِ» «1»
برادر دينىات را در هدايتش [بهسوى رشد و كمال] كمك و يارى نما.
و در سخنى ديگر مىفرمايد:
«أَشْفَقُ النَّاسِ عَلَيْكَ أَعْوَنُهُمْ لَكَ عَلى صَلاحِ نَفْسِكَ ...» «2»
دلسوزترين مردم نسبت به تو كسى است كه جهت اصلاح نفست بيشترين يارى را به تو برساند.
4- همراهى در انجام طاعات و عبادات
همراهى با ديگران و كمك به آنان در انجام طاعات و عبادات الهى، بعدى ديگر از ابعاد تعاون است كه به مرور زمان همه افراد را در يك جهت قرار داده و به سوى يگانه معبود حقيقى عالم سوق مىدهد. مولاى متقيان، على عليه السلام، با اشاره به اين بعد از تعاون، همراه و ياور انسان در انجام طاعات را بهترين يار او معرّفى كرده مىفرمايد:
«الْمُعينُ عَلَى الطَّاعَةِ خَيْرُ الْأَصْحابِ» «3»
بهترين يار انسان كسى استكه كمك و همراه او درانجام طاعت و عبادت پروردگار باشد.
|