|
الف- پايههاى اخلاق
يك فضيلت اخلاقى از دو زاويه مىتواند در علم اخلاق مورد بررسى قرار گيرد؛ نخست آن كه خود در كنار ديگر فضايل، بخشى از اخلاق محسوب شود و ديگر اين كه اساس و مبناى ديگر فضايل اخلاقى قرار گيرد. صدق و امانت از هر دو ويژگى برخوردارند. امام على عليه السلام مىفرمايد:
«ارْبَعٌ مَنْ اعْطِيَهُنَّ فَقَدْ اعْطِىَ خَيْرَ الدُّنْيا وَالْاخِرَةِ؛ صِدْقُ حَديثٍ وَ اداءُ امانَةٍ وَ عِفَّةُ بَطْنٍ وَ حُسْنُ خُلْقٍ» «1»
چهار چيز به هر كس داده شود، خير دنيا و آخرت به او ارزانى شده؛ راستگويى، امانتپردازى، حلالخورى و نيك خلقى.
همچنين آن بزرگوار، راستگويى و امانتدارى را اساس و پايه ايمان دانسته، مىفرمايد:
«عَلَى الصِّدْقِ وَالْامانَةِ مَبْنَى الْايمانِ» «2»
از زبان فردى چنين نقل كردهاند:
«خدمت رسول خدا صلى الله عليه و آله رسيدم و عرض كردم: اخلاقى به من بياموز كه خير دنيا و آخرت را برايم فراهم سازد. آن حضرت فرمود: «دروغ نگو.» پس از شنيدن اين موعظه، هرگاه تصميم به انجام كار زشتى مىگرفتم، به ياد سخن پيامبر صلى الله عليه و آله مىافتادم و فورى منصرف مىشدم. زيرا با خود مىگفتم: اگر اين كار زشت را مرتكب شوم و كسى از من بپرسد آيا تو چنين كارى را انجام دادهاى؟ يا بايد راست بگويم و به گناه اعتراف كنم و رسوا شوم و يا بايد دروغ بگويم كه در اين صورت با سخن حكيمانه پيامبر صلى الله عليه و آله مخالفت كردهام.» «3»
|