|
هدفمندى
قرآن مجيد يكى از ويژگىهاى مؤمنان را پرهيز از كارهاى لغو و بيهوده مىداند و مىفرمايد:
«وَالَّذينَ هُمْ عَنِ اللَّغْوِ مُعْرِضُونَ» «1»
و آنها كه از بيهودگى روى گردانند.
بر مبناى اين آيه شريفه، همه افكار، گفتار و كردار مؤمن، هدفدار است و اين اهداف نيز خردمندانه و در جهت تأمين زندگى مادى يا معنوى فرد يا جامعه تنظيم شده و جملگى در راستاى هدف نهايى- كه قرب الى الله است- قرار گرفته است.
در مورد تزيين و تجمّل نيز چنين هدفى مدّ نظر قرار مىگيرد و آراستگى به هدف خردمندانهاى راه مىيابد، مانند بهداشت تن و روان، نظم و انضباط عمومى، حفظ شؤون انسانى و اسلامى، زيباسازى محيط، تقويت شور و نشاط اجتماعى، احترام به مسلمانان، حفظ حيثيت و آبروى خود و خانواده و مانند آن.از موارد ياد شده، بهتر و مهمتر، آراستگى و خودآرايى براى خدا است كه مؤمن سعى مىكند به گونهاى خود و زندگىاش را بيارايد و سر و سامان دهد كه رضايت او را جلب كند.
قرآن مجيد براى هدفمند كردن حس زيبا پسندى مؤمنان، به آنان چنين سفارش مىكند:
«يا بَنى آدَمَ خُذُوا زينَتَكُمْ عِنْدَ كُلِّ مَسْجِدٍ ...» «1»
اى فرزندان آدم! زينت خود را به هنگام رفتن به هر مسجدى، با خود برداريد.
تزيين و آراستگى، شانه زدن و مرتب كردن ظاهر براى هر نماز و غسل زيارت امام از جمله مصاديق زينت شمرده شده است كه وجه مشترك و هدف همه آنها آمادگى براى برپايى عبادت پروردگار است. اين موضوع در فقه و اخلاق اسلامى به طور مشروح مورد بحث و تأكيد قرار گرفته و حتى شرط صحت بسيارى از عبادات شمرده شده است.
به سخنى از رسول اكرم صلى الله عليه و آله، در اين باره دقت نماييد:
«انَّ الْاسْلامَ نَظيفٌ فَتَنَظَّفُوا فَانَّهُ لا يَدْخُلُ الْجَنَّةَ الَّا نَظيفٌ» «2»
همانا دين اسلام پاكيزه است، شما نيز پاكيزه باشيد چرا كه جز [افراد] پاكيزه كسى وارد بهشت نمىشود.
براساس رهنمودهاى دين مبين، انسانى كه به دين خدا ايمان آورده و كتاب و رسولش را آخرين كتاب و رسول الهى مىداند؛ دستورات بهداشتى دين اسلام را به طور كامل اجرا مىكند تا علاوه بر طهارت و آراستگى ظاهرى به طهارت معنوى نيز آراسته گردد بعضى از اين دستورها عبارتند از:
* وضو و غسل: مؤمن هميشه با وضو است و غسلهاى واجب بهويژه غسل جنابت را به تأخير نمىاندازد، همچنين غسلهاى مستحب را حتىالامكان به جا مىآورد. از جمله غسلهاى مستحب، غسل روز جمعه است كه در روايات بسيار بر آن تأكيد شده است.
* تميزى و نظافت لباس: مؤمن لباسهاى تميز و با رنگ روشن (سفيد يا سبز)
مىپوشد و هميشه آن را تميز نگه مىدارد، به خصوص براى ورود به مسجد و حضور در جامعه. نقل شده كه رسول خدا صلى الله عليه و آله با اينكه هميشه لباس تميز و مرتب- و نه فاخر و گرانبها- مىپوشيد، لباس مخصوصى را براى حضور در نماز جمعه به تن مىكرد. «1»
امام حسن مجتبى عليه السلام نيز بهترين لباسهاى خود را هنگام نماز مىپوشيد. اين كار مورد پرسش ديگران واقع شد. امام در پاسخ ضمن اشاره به آيه 31 سوره اعراف، فرمود:
«انَّ اللَّهَ جَميلٌ يُحِبُّ الْجَمالَ فَاتَجَمَّلُ لِرَبّى» «2»
خداوند با جمال است و زيبايى را دوست دارد و من بهخاطر پروردگارم آراسته مىشوم.
* استفاده از بوى خوش: براى ظاهر شدن در بين مردم و در حضور خداوند؛ بوى خوش استعمال مىكند. نقل شده كه هزينه عطر رسول اكرم صلى الله عليه و آله گاه بيش از خوراك او مىشد و ايشان آن قدر خوشبو بود كه از هر جا عبور مىكرد تا مدتى بوى خوشش به مشام مىرسيد. «3» امام رضا عليه السلام فرمود:
«جايگاه و محل عبادت امام جعفر صادق عليه السلام در مسجد از بوى عطر آن حضرت فهميده مىشد.» «4»
* استفاده از آينه: براى ورود به مراكز عمومى، حتماً سر و وضع خود را در آينه نظاره مىكند و مو و لباس خويش را مرتب مىنمايد. به فرموده امام صادق عليه السلام، پيامبر اسلام، (در آن زمان و در بين مردم صحرانشين) چنين بود:
رسول خدا صلى الله عليه و آله در آينه نگاه مىكرد و موهاى سرش را منظم مىنمود و شانه مىزد.
گاهى [به جاى آينه] در آب نگاه مىكرد و خود را مرتب مىنمود و اين كار را براى بيرون رفتن از منزل انجام مىداد. «5»
رسول خدا، دليل اين كار را چنين بيان مىدارد:
خداوند دوست دارد كه بندهاش چون به سوى برادرانش مىرود، خود را براى آنها منظم كند و بيارايد و زيبا سازد. «1»
|