|
پيامدها
هر يك از كردار، گفتار و صفات زشت آدمى، اثرى نامطلوب در فرد يا جامعه بر جاى مىگذارد كه امكان دارد تند يا كند، گذرا يا ماندگار، وسيع يا محدود و دنيوى يا اخروى باشد. برخى از آثار چاپلوسى نيز بدين قرار است:
1- فاسد كردن افراد و اجتماع
تمجيد و ستايش بى جا، موجب صحّه گذاردن چاپلوسانه بر كارهاى ديگران، دفاع منفعتطلبانه و چشمپوشى از نواقص دوستان و آشنايان، دروغگويى و دورويى، مىشود و گاه افراد بىهويّت، با مدح بىجاى افراد نادان، خود را انسانى وارسته و كامل
مىپندارند، از اين رو به دنبال حذف رذايل و كسب فضايل نمىروند. مجموعه اين افراد، با اشغال مقامهاى اجتماعى، جوّ اخلاقى جامعه را نيز مسموم مىسازند چرا كه جامعه سالم، جامعهاى است كه حقايق در آن بيان شود و مسؤوليتها و رياستها به افراد شايسته واگذار شود نه به چاپلوسان و متملقان!
2- در بند شيطان شدن
گر چه همه كارها و خصايل زشت را مىتوان دامهاى «شيطانى» توصيف كرد ولى برخى از رذايل از جمله چاپلوسى، دامى است كه رهايى از آن به سادگى امكانپذير نيست، مولاى متقيان، امير مؤمنان عليه السلام در اين باره مىفرمايد:
«حُبُّ الْاطْراءِ وَالْمَدْحِ مِنْ اوْثَقِ فُرَصِ الشَّيْطانِ» «1»
خوش داشتن تملق و ستايش، از مطمئنترين فرصتهاى شيطان است.
3- تخريب شخصيت
چاپلوس، با دروغ و دورويى، در عمل به تخريب شخصيت افراد مىپردازد و براى دستيابى به اغراض خود، آبروى ديگران را قربانى مىكند. متملّق نخست با تمجيد و تعريفهاى بى جا شخصيت فرد را ملعبه قرار مىدهد؛ چنان كه امام على عليه السلام مىفرمايد:
«مادِحُ الرَّجُلِ بِما لَيْسَ فيهِ مُسْتَهْزِءٌ بِهِ» «2»
ستايشگر ناحق، مسخره كننده فرد است.
و در نهايت به نابودى و ترور شخصيت او مىپردازد. به تعبير همان امام:
«مَنْ مَدَحَكَ فَقَدْ ذَبَحَكَ» «3»
هر كس مدح تو را بگويد [در واقع] سرت را بريده است.
4- رسوايى
آفتاب حقيقت براى هميشه پشت ابرهاى جو سازى و سالوسى پنهان نمىماند و متملّق ممكن است چند صباحى ديگران را با چربزبانى و پشت هم اندازى سرگرم سازد و افراد نالايق و بىكفايت را شايستهترين معرفى كند ولى در نهايت، عملكرد، اخلاق و گفتار شخصيتهاى كاذب، پردههاى تزوير را مىدرد و چاپلوسان را رسوا مىكند. امام حقيقت پويان، امير مؤمنان عليه السلام، اين واقعيت را چنين بيان مىكند:
«ايَّاكَ انْ تُثْنِىَ عَلى احَدٍ بِما لَيْسَ فيهِ فَانَّ فِعْلَهُ يُصَدِّقُ عَنْ وَصْفِهِ وَ يُكَذِّبُكَ» «1»
از تملّقگويى درباره ديگرى بپرهيز چرا كه كردارش، حقيقتش را روشن و تو را تكذيب و رسوا مىكند.
|