خلاصه درس‏
انسان‏ها به‏طور معمول دچار اشتباه و خطا مى‏شوند و به همنوعان خود جفا مى‏كنند. اگر همه درصدد انتقام‏جويى برآيند و آزار و جفاى ديگرى را تلافى كنند، وضعيت نابهنجارى پيش مى‏آيد؛ امّا فضايل اخلاقى از جمله عفو و گذشت، مانع از پيش آمدن اين وضعيت مى‏شود. به همين دليل آن را يكى از ضرورت‏هاى زندگى اجتماعى برشمرده‏اند.در آيات قرآن و روايات معصومين، بسيار از عفو و گذشت تمجيد شده و به مسلمانان رهنمود داده‏اند كه اين خصلت زيبا را در خود تقويت كنند.عفو و گذشت بايد جنبه تربيتى داشته باشد و اگر سبب جرأت بيشتر خطا كار شود، پسنديده نيست چنان كه جرم و جنايت و در جايى كه حقوق مردم پايمال مى‏گردد، قابل اغماض نيست. رهبران معصوم نيز اگر كسى نسبت به شخص آنان مرتكب خطا مى‏شد از او درمى‏گذشتند ولى مجرمان اجتماعى را حتماً مجازات مى‏كردند، عفو و مدارا، در بسيارى از موارد، به هم نزديك‏اند و گاه مدارا، نتيجه عفو است.
عفو الهى، نصرت خدا، طول عمر، دوام حكومت، از بين رفتن كينه‏ها، عزت دنيا و آخرت، رهايى از دوزخ و پاداش بسيار، از آثار ارزنده عفو و بخشش است.