خلاصه درس‏
بهترين نوع برخورد با مردم، رفق و مداراست و هيچ كس بدون چنين خصلتى نمى‏تواند يك زندگى موفقيت‏آميز داشته باشد. اين مطلب برگرفته از خطاب خداوند به پيامبرش مى‏باشد كه به ايشان دستور مى‏دهد با مردم مدارا كند.قاطعيت نيز همانند نرمى و ملايمت، صفت كمال است و هيچ تضادّى با رفق و مدارا ندارد بلكه با يكديگر قابل جمعند. در مقابله با كافران و دشمنان، و در انجام امور مهم، آنگاه كه مدارا چاره‏ساز نبود، بايد به سلاح قاطعيّت دست برد.رفق و مدارا علاوه بر ارزش ذاتى، پيامدهاى ارزشمندى نيز دارد كه برخى از آنها عبارت است از؛ حراست ايمان، خير دنيا و آخرت، آسانى كارها، محبت و عطاى الهى و تداوم دوستى‏ها.
رفق و مدارا كاربردى همگانى دارد و يك مؤمن موظّف است در طول زندگى با نرمى و ملايمت برخورد كند و جز در مواردى محدود، از خشونت و پرخاش بپرهيزد، چنان كه پيامبر عظيم‏الشأن اسلام با همين خصلت ارزنده بسيارى از برنامه‏هاى الهى خود را به پيش برد.