د. تضعيف روحيه دشمن
همانگونه كه اطاعت از فرماندهى بازدهى و اثر مثبت در نيروهاى خودى دارد، بر روى نيروهاى دشمن نيز تأثير منفى و شكنندهاى خواهد گذاشت. زيرا اگر نيروهاى دشمن احساس كنند كه افراد طرف مقابل، بهطور كامل مطيع فرماندهان خود هستند، پيوسته همراه با تزلزل و وحشت در انتظار حملههاى آنان خواهند بود.پيروى سپاه اسلام در جنگ صفين از فرمانده خود و هماهنگى آنان با يكديگر، چنان تأثيرى در نيروهاى دشمن گذاشت كه موجب شد معاويه در جمع فرماندهان لشكرش بگويد: «دلهاى نيروهاى سپاه على (ع) همچون يك دل است.» «2»او با اين جمله ترس و خود باختگى خود را در برابر سپاه اسلام نشان داد.
|