خلاصه
شب در فرهنگ اسلامى از ارزش و قداست ويژهاى برخوردار است و بسيارى از وقايع مهمّ و حسّاس تاريخ انبيا در شب روى داده است. توفيق خودسازى و انجام سير و سلوك در موقع شب بيشتر از روز براى انسان فراهم است.از آنجا كه رسول خدا (ص) براى ابلاغ رسالت الهى به مردم به قدرت معنوى زيادى نياز داشت، خداوند تهجّد و شبزندهدارى را براى شخص ايشان واجب كرده بود. براى ساير مؤمنان وارسته نيز شايسته و ضرورى است، تا بهمنظور پيمودن مسير سلوك و قرب الهى از اين بهترين زمينه و فرصت استفاده كنند.پارهاى از عبادتهاى ارزشمند كه انجام دادن آنها در شب مناسبتر است، عبارتند از: تفكّر، تلاوت قرآن كريم، نافله شب، دعا و استغفار، كمك به بينوايان و نگهبانى.از مهمترين وظايف انسان نسبت به پروردگار ذكر و ياد اوست و از بهترين و پاكيزهترين كارها در پيشگاه خدا و در عين حال مشكلترين آنهاست. آيات قرآن و روايات اهل بيت (ع) در موارد متعدد و فراوان به ذكر توصيه نمودهاند. حقيقت ذكر آن است كه انسان همواره خود را در محضر خدا ببيند و در هر حال به ياد او باشد و نيز اوامر الهى را اطاعت نموده و از گناهان پرهيز كند.ذكر سه مرتبه دارد: قلبى، عملى و زبانى.موانع ذكر خدا متعددند؛ عواملى از قبيل: شيطان، دوستان گمراه، پيروى از هواى نفس (از جمله چشم چرانى) از جمله موانع ذكر به شمار مىروند. ترك ذكر خدا، موجب كدورت قلب شده شيطان را بر قلب انسان مسلّط مىكند و عامل هلاك آدمى مىشود. از اين رو، اسلام غفلت از ياد و ذكر خدا را به شدت مورد نكوهش قرار داده است.
|