|
خلاصه
دعا امرى فطرى است كه از ژرفاى جان و سرشت انسانها سرچشمه مىگيرد. دعا در فرهنگ اسلامى از جايگاه ويژهاى برخوردار است. از سويى خداوند بندگانش را به انجام آن فرمان داده و از سوى ديگر دعا را تنها واسطه توجّه خود به بندگانش دانسته است. دعا در تكامل و تقرّب انسان نقش مهمّى دارد. با دعا انسان به درجاتى مىرسد كه با غير آن نمىتواند به آن درجات نائل شود.
دعا آثار و بركات فراوانى براى دعاكننده در پى دارد كه ارتقاء سطح انديشهها و آرمانها، پرورش روح عبوديّت، آمرزش گناهان، برآورده شدن حاجات، ايمنى از عذاب دوزخ و وصول به بهشت از جمله آن بركات به شمار مىرود. از مهمترين بركات دعا تأثيرى است كه در جلب امدادهاى غيبى بهويژه هنگام رويارويى با دشمن دارد. اين توجهات و امدادها نيز به نوبه خود تأثير عميقى در سرنوشت افراد و ملّتهاى مسلمان در طول تاريخ داشتهاند.واجبات و مستحبات دستورالعملهايى هستند كه خداوند آنها را براى سعادت انسان مقرّر فرموده است.منظور از اهتمام به امور مزبور اين است كه در درجه اوّل نسبت به انجام اين امور سهلانگارى صورت نگيرد و در مراتب بعد نيز با كيفيت عالى و براساس موازين خواسته شده انجام گيرد. واجبات محبوبترين چيز نزد خداوند است و نقش اساسى در تقرّب به ساحت اقدس الهى دارد. مستحبات نيز موجب تقرّب بيشتر انسان به خدا مىشود و افعال واجب را در برابر گردبادهاى سستى و سهلانگارى حفظ و نواقص آنها را جبران مىكند.اهتمام به امور واجب و مستحب از مسائل كاربردى است. و در دو محور فردى و اجتماعى قابل بررسى است. در بُعد فردى نظم در عبادات، حفظ شرايط، اجزاى عبادت و حضور قلب مورد توجه است و در بُعد اجتماعى پيروى از ولىّ فقيه، رعايت مقرّرات اجتماعى، شركت در جمعه و جماعات و احترام به حقوق ديگران از مهمترين دستورالعملهاى واجب است.
|