درس چهارم: حب و بغض فى اللّه‏

اگر دوستى ديگران براى سود اخروى و اجر معنوى باشد- نه براى سود مادى- «محبت فى اللّه» است. بالاتر از اين مرحله، آن است كه حتى اجر معنوى نيز مورد نظر نباشد، بلكه انگيزه محبت، صرفاً خدا باشد.اين درجه بالاى محبت فى اللّه و يكى از آثار غلبه و شدت محبت خدا در قلب است كه انسان در اين حالت، نسبت به تمام وابستگان و منسوبان به محبوب حقيقى و كسانى كه در راه او قدم بر مى‏دارند و محبوب خدايند، فقط از آن جهت كه مرتبط با اويند، محبت دارد هر چند اميد آن ندارد كه خيرى از آنها به او مى‏رسد. «1»بدين سان، معنى «بغض فى اللَّه» هم روشن مى‏گردد. مقصود از بغض فى اللّه، دشمنى با افراد است به آن سبب كه دشمن خدايند. و از مسير اطاعت و عبادت حق‏تعالى دور گشته‏اند. اما آن دشمنى اى كه بر اساس كينه‏هاى شخصى و يا اغراض دنيوى باشد «بغض فى اللّه» نيست.نكته قابل توجه اين كه اگر كسى «حب فى اللّه» دارد، بايد «بغض فى اللّه» نيز داشته باشد و اين دو ملازم يكديگرند؛ زيرا همان گونه كه اطاعت خدا موجب محبّت كسى مى‏شود، بايد معصيت وى نيز موجب دشمنى با او گردد.