ب- ناپسند
1- فداكارى و گذشتن از جان و مال و مانند آن، براى پيروزى جبهه باطل، يكى از گونههاى ناپسند ايثار است. گمراهان باطل گرا نيز ممكن است در راه تقويت باطل، ثروت خويش را صرف كنند و حتى از جان هم مايه بگذارند و از ديگران نيز پيشى گيرند.ولى چنين ايثارى نه تنها نادرست است، بلكه مايه حسرت و ندامت نيز مىگردد. قرآن مجيد از اين واقعيت چنين ياد مىكند: «انَّ الَّذينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ امْوالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبيلِ اللَّهِ فَسَيُنْفِقُونَها ثُمَّ تَكُونُ عَلَيْهِمْ حَسْرَةً ...» «1»كافران اموالشان را خرج مىكنند تا مردم را از راه خدا بازدارند. آنان اموالشان را خرج خواهند كرد و حسرت خواهند برد.
2- ترجيح دنيا و مظاهر آن بر آخرت نيز ايثار ناپسند است. قرآن كريم در نكوهش چنين كارى مىفرمايد:
«فَامَّا مَنْ طَغى وَ آثَرَ الْحَيوةَ الدُّنْيا فَانَّ الْجَحيمَ هِىَ الْمَأْوى» «2»هر كه طغيان كند و زندگى اين جهانى را برگزيند، دوزخ جايگاه اوست.گزينش هواى نفس بر خواست الهى نيز از همين مقوله است.
3- اگر ايثار سبب ناراحتى و فشار بر فرزندان انسان گردد و نظام خانوادگىاش را به خطر افكند، ايثار ناپسند است و نابجا. «3»قرآن كريم مىفرمايد: «وَ لا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً الى عُنُقِكَ وَ لا تَبْسُطْها كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًامَحْسُورًا» «4»نه دست خويش را [از روى بخل] به گردن ببند و نه به سخاوت يكباره بگشاى كه ملامت شده و حسرت زده خواهى نشست.
|