ارتباط توكّل و اعتماد به نفس‏
ممكن است برخى گمان كنند كه اعتماد به نفس، در برابر توكل و مخالف با آن است.در حالى كه چنين نيست و اين دو خصلت ارزنده در طول يكديگر و مكمّل همديگرند؛ به اين معنا كه تا انسان، اعتقاد به خدا و قدرت او نداشته باشد، چنان كه بايد و شايد، نمى‏تواند اعتماد به نفس داشته باشد و اطمينان نفسانى و آرامش درونى مى‏تواند نشانه‏اى از باور قلبى فرد باشد. به تعبير رهبر فرزانه انقلاب، حضرت آيةالله خامنه‏اى:براى شخص معتقد به خدا، ميان تكيه داشتن به خود و به خدا يك نوع تلازم و توافق هست و حتى بدين اعتبار كه اتكاى به نفس يكى از ابعاد صبر محسوب مى‏گردد، در واقع وسيله و موجبى براى اتكاى به خدا نيز هست، زيرا بى‏صبرى در برابر حوادث تلخ‏زندگى و دهشت زدگى از مقابله با مصائب اختيارى، كه نمودارى از عدم اتكاى به نفس است موجب دورى و فراموشى از خدا نيز مى‏گردد. «1»امام راحل قدس سره نيز، مديران و مسؤولان نظام اسلامى را به اين دو خصلت ارزنده سفارش كرده، مى‏فرمايد:شما دو جهت را در نظر بگيريد ... يكى اعتماد به خداى تبارك و تعالى، كه وقتى كه براى او بخواهيد كار بكنيد، به شما كمك مى‏كند، راه را براى شما باز مى‏كند، در هر رشته كه هستيد راه‏هاى هدايت را به شما الهام مى‏كند، و يكى اتكال به نفس، اعتماد به خودتان، شما خودتان جوان‏هايى هستيد كه مى‏توانيد همه كارها را انجام بدهيد؛ مخترعين ما مى‏توانند در سطح بالا اختراع كنند، مبتكرين ما مى‏توانند در سطح بالا ابتكار كنند، به شرط اين‏كه اعتماد به نفس خودشان داشته باشند و معتقد بشوند به اين‏كه «مى‏توانيم». «2»همراه شدن «اعتماد به نفس» با «توكل بر خدا»، اكسير گرانبهايى مى‏شود كه مدير مسلمان را در بسيارى از صحنه‏ها به پيروزى كامل مى‏رساند و پشتوانه دائمى مديريتى او مى‏شود.