|
ايمان و انضباط
گرچه بسيارى از مقررات، آداب و رسومى كه امروزه در ميان جوامع بشرى متداول است، بر اثر عقلانيت و تجربه به دست آمده و به مكتب يا ملّت خاصّى تعلّق ندارد، ولى در جهانبينى توحيدى، «رنگ خدايى» زدن به پديدهها امرى مطلوب است و مؤمن تا آنجا كه امكان دارد بايد همه اعمال خود را براى خدا انجام دهد و چنين روشى بر ارزش كار او مىافزايد و بدان قداست مىبخشد.قرآن مجيد نيز انضباط را به «ايمان» پيوند زده و آن را از ويژگىهاى مؤمنان واقعى دانسته، مىفرمايد: «انَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذينَ امَنُوا بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ وَ اذا كانُوا مَعَهُ عَلى امْرٍ جامِعٍ لَمْ يَذْهَبُوا حَتَّى يَسْتَأْذِنُوهُ انَّ الَّذينَ يَسْتَأْذِنُونَكَ اولئِكَ الَّذينَ يُؤْمِنُونَ بِاللَّهِ وَ رَسُولِهِ ...» «3»مؤمنان واقعى كسانى هستند كه به خدا و پيامبرش ايمان آوردهاند و هنگامى كه در كار مهمّى همراه او باشند، بى اجازه او جايى نمىروند. كسانى كه از تو اجازه مىگيرند، به راستى به خدا و رسولش ايمان آوردهاند.مفسران گفتهاند كه اين آيه پيرامون جنگ احد نازل شده كه يكى از رزمندگان به نام «حنظله» پس از اعلان عمومى جنگ، خدمت پيامبر صلى الله عليه و آله رسيد و از او اجازه گرفت تا شب را در مدينه بماند و مراسم عروسىاش را برقرار كند و سپس به صف مجاهدان بپيوندد. رسول خدا صلى الله عليه و آله به او اجازه داد. حنظله پس از انجام مراسم عروسى، صبح زود پيش از آنكه فرصت غسل كردن بيابد در ميدان جنگ حضور يافت و درهمان ساعات اوليه به شهادت رسيد و رسول خدا صلى الله عليه و آله فرمود من ديدم كه فرشتگان، حنظله را ميان زمين و آسمان غسل مىدادند و آن شهيد بزرگوار از آن پس به «غسيل الملائكه» معروف شد. «1»
امير مؤمنان عليه السلام نيز در بستر شهادت، نظم را پس از تقوا- كه نمود شماره يك ايمان به خداست- مورد سفارش قرار داده، مىفرمايد:
«اوصيكُما وَ جَميعَ وَلَدى وَ اهْلى وَ مَنْ بَلَغَهُ كِتابى بِتَقْوَى اللَّهِ وَ نَظْمِ امْرِكُمْ ...» «2»شما و همه فرزندان و خاندانم و هر كس را كه اين نوشته به دستش مىرسد به تقواى الهى و نظم در كارهايتان سفارش مىكنم.شايد رمز سخن امام در اهميت دادن به نظم و انضباط اين باشد كه بيشترين نظم و ترتيبى كه بر زندگى فردى و اجتماعى مسلمانان بايد حاكم باشد از ناحيه شريعت الهى است و در واقع، آنچه محور شكلگيرى و دوام و قوام زندگى مؤمن قرار مىگيرد، دستورات الهى است و ديگر مسائل زندگى هر قدر هم كه مهم باشد بايد براساس آن محور تنظيم شود. به طور مثال خواب و خوراك، بديهىترين نياز زندگى انسان است ولى همين دو پديده بايد تابع وقت نماز و روزه باشد.ديگر اينكه مؤمنان به خاطر ايمان و اعتقادى كه به خدا و عالم غيب دارند و اين گوهر ارزشمند در سرشت آنان جاى دارد، بهتر و بيشتر از ديگران به قانون و مقررات و نظم پايبندند و تعهد و تعبدشان همواره ياور تخصّصشان است و به طور قطع بازدهى يك كارگر، كارمند، مدير يا مسؤول با ايمان در شرايط مساوى از افراد بى ايمان بيشتر خواهد
بود چنان كه نظمپذيرى آنان، بويژه در زمانى كه بازرس و ناظرى حضور ندارد، بهتر از ديگران است و اين به خاطر ارتباط و تأثيرپذيرى انضباط از ايمان است.امام خمينى قدس سره نيز در اين باره مىفرمايد:مبادا يك وقت در يك جايى برخلاف مقررات و برخلاف نظم عمل بكنيد! اين يك امرى است [كه] براى همه كشور ما هست؛ براى همه نهادهاى كشور ما هست كه بايد انتظام، نظم را، مقررات جمهورى اسلامى و مقررات حكومت اسلامى را بايد مو به مو دريافت كنند و مو به مو عمل كنند و برخلاف مقررات عمل نكنند. اين يك مطلب اسلامى است .... «1»حضرت آيةالله خامنهاى دامظلّه نيز در اين راستا فرموده است:در سپاه بايد انضباط نظامى از ايمان و عقيده سرچشمه گيرد و نظم و آموزش و رعايت مراتب به عنوان وظيفهاى دينى رعايت شود و در عين حال، روح برادرى و تفقّد از زير دست و ارزشگذارى براساس ارزشهاى معنوى رواج روزافزون داشته باشد. «2»
|