2- ساده زيستى
«ساده زيستى» از ديگر اصول اخلاق مديريت است.
بيان شد كه رهبرى و مديريت اسلامى- برخلاف ساير مكتبها و مرامهاى اجتماعى- يك مقام الهى و مردمى است و برخوردارى از چنين مقامى، با داشتن زندگى مجلّل، دلبستگى به مظاهر دنيوى و جلال و جبروت ظاهرى، سازگار نيست. از اين رو، شايسته است كه رهبر و مديران جامعه از اسارت خواهشهاى نفسانى آزاد باشند و جاذبههاى مادّى دلهاى آنها را نلرزاند. همچنين به جهت قرار گرفتن در شرايط ويژه مديريتى و اهميّت كارى خويش، از برخى مصارف و لذّتهاى دنيايى چشم بپوشند، در زندگىخود محدوديتهايى را قائل شوند، در خوراك، پوشاك، مسكن، معاشرتها و برخوردها و تمام خصوصيتها اصل سادگى را مراعات كنند، از زيادهخواهى بپرهيزند و به زندگى ساده و بىآلايش بسنده كنند.در حيطه مسؤوليت و كار نيز در نهايت دقت با پاسدارى از اين اصل، براى خود جلال و جبروت ظاهرى قائل نشوند، اسير تشريفات ظاهرى نگردند و مسؤوليت را وسيلهاى براى كسب منافع دنيوى و مال اندوزى و موقعيت ظاهرى خود قرار ندهند.
بديهى است كه رهبرى و مديريت هر چه سنگينتر باشد، اهميت پاسدارى از اصل سادگى در زندگى بيشتر مىگردد، تا آنجا كه امام على عليه السلام رعايت آن را بر رهبران و پيشوايان دادگر واجب دانسته، مىفرمايد: «انَّ اللَّهَ تَعالى فَرَضَ عَلى ائِمَّةِ الْحَقِّ انْ يُقَدِّرُوا انْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النَّاسِ كَيْلا يَتَبَيَّغَ بِالْفَقيرِ فَقْرُهُ» «1»همانا خداوند بر پيشوايان حق واجب كرده كه زندگى خود را با طبقه ضعيف يكسان سازند، تا رنج فقر بر مستمندان دشوار نيايد.و در جاى ديگر مىفرمايد: «عَلى ائِمّةِ الْحَقِّ انْ يَتَأَسُّوا بِاضْعَفِ رَعِيَّتِهِمْ حالًا فِى الْاكْلِ وَاللِّباسِ، وَ لا يَتَمَيَّزُونَ عَلَيْهِمْ بِشَىْءٍ لا يَقْدِرُونَ [عَلَيْهِ] لِيَراهُمُ الْفَقيرُ فَيَرضى عَنِ اللَّهِ تَعالى بِما هُوَ فيهِ، وَ يَراهُمُ الْغَنِىُّ فَيَزْدادُ شُكْراً وَ تَواضُعاً» «2»بر پيشوايان حقّ است كه از نظر خوراك و پوشاك به حال ضعيفترين رعيّتشان اقتدا كنند، بهطورى كه در چيزى كه آنها قدرتش را ندارند، امتيازى بر آنها نداشته باشند تا فقير، آنها را مشاهده كرده، از خداوند به خاطر آنچه كه دارد راضى باشد و ثروتمند نيز با ديدن آنان بر سپاس و فروتنى خويش بيفزايد.بر اين اساس، رهبران الهى، ساده و بىپيرايه زندگى مىكردند، همانند محرومان و مستضعفان از عافيتطلبى، تجمّل، لذتگرايى و تشريفات ظاهرى مبرّا بودند و در همان حال داراى عظمت و شوكت ويژهاى بودند. محبوبيت اجتماعى داشته و جلال و حشمت معنوى آنها دلها را پر مىكرد. به عنوان نمونه پيامبر اكرم صلى الله عليه و آله در طول مدّت حيات خويش ساده و بىپيرايه زيست و از اصل سادگى تجاوز نكرد و پاسدارى از آن را به جهت اين كه رهبر بود، امرى ضرورى و لازم مىدانست. «1»ائمّه معصوم عليهم السلام نيز چنين بودند.اينك به جنبه كاربردى سادهزيستى در زندگى شخصى و اجتماعى و بيان رهآوردهاى آن مىپردازيم.
|