شرح صدر
شرح صدر، آمادگى روحى انسان براى پذيرش حقّ است، به طورى كه هر مطلب و پيشنهاد حقّى را بپذيرد و در برابر هر اعتقاد صحيحى تسليم گردد.شرح صدر، قلب را نرم و براى پذيرش حقّ مستعدّ مى‏سازد و با نور و روشن‏بينى همراه است و انسان به وسيله آن حق را از باطل تشخيص مى‏دهد. از اين رو، به عنوان مقدّمه و زمينه‏ساز هدايت الهى شناخته مى‏شود. قرآن مجيد مى‏فرمايد: «فَمَنْ يُرِدِ اللَّهُ انْ يَهْدِيَهُ يَشْرَحْ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ ...» «1»آن كس را كه خداوند بخواهد هدايت كند، سينه‏اش را براى (پذيرش) اسلام، گشاده مى‏سازد.امام صادق عليه السلام در بيان شرح صدر مى‏فرمايد: «إنَّ اللَّهَ إذا ارادَ بِعَبْدٍ خَيْراً شَرَحَ صَدْرَهُ لِلْإِسْلامِ، فَإذا اعْطاهُ ذلِكَ انْطَقَ اللَّهُ لِسانَهُ بِالْحَقِّ فَعَمِلَ بِهِ فَإذا جَمَعَ اللَّهُ لَهُ ذلِكَ تَمَّ لَهُ اسْلامُهُ» «2»هرگاه خداوند خير بنده‏اى را بخواهد، سينه‏اش را براى پذيرش اسلام مى‏گشايد و در سايه شرح صدر زبانش را به حق گويا مى‏سازد و او حقّ را در زندگى پياده مى‏كند.وقتى خداوند، چنين زمنيه‏اى را برايش گرد آورد، اسلامش كامل مى‏گردد.در مقابل شرح صدر، «ضيق صدر» و «سنگدلى» قرار دارد كه نشانه عدم آمادگى روحى انسان براى پذيرش حق است. ضيق صدر عامل گمراهى انسان است و از جمله آثارش آن است كه انسان را سنگدل مى‏كند و اگر حقى را بر زبان جارى سازد دلش مستعدّ پذيرش آن نيست. قرآن مجيد مى‏فرمايد: «... وَ مَنْ يُرِدْ انْ يُضِلَّهُ يَجْعَلْ صَدْرَهُ ضَيِّقاً حَرَجاً ...» «1»كسى را كه خداوند بخواهد (به خاطر اعمال خلافش) گمراه كند، سينه‏اش را سخت تنگ مى‏كند.امام صادق عليه السلام در وصف اين رذيله مى‏فرمايد: «وَ اذا لَمْ يُرِدِ اللَّهُ بِعَبْدٍ خَيْراً وَ كَلَهُ الى‏ نَفْسِهِ، وَ كانَ صَدْرُهُ ضَيِّقاً حَرَجاً، فَإنْ جَرى‏ عَلى‏ لِسانِهِ حَقٌّ لَمْ يَعْقُدْ قَلْبُهُ عَلَيْهِ وَ اذا لَمْ يَعْقُدْ قَلْبُهُ عَلَيْهِ لَمْ يُعْطِهِ الْعَمَلُ بِهِ، فَاذَا اجْتَمَعَ ذلِكَ عَلَيْهِ حَتَّى يَمُوتَ وَ هُوَ عَلى‏ تِلْكَ الْحالِ كانَ عِنْدَ اللَّهِ مِنَ الْمُنافِقينَ ...» «2»هرگاه خداوند براى كسى خيرى نخواهد، او را به خودش واگذار مى‏كند، سينه‏اش به سختى تنگ شده، اگر حقّى را هم بر زبان جارى سازد، با دل باور نمى‏كند و وقتى دل، حقّ را نپذيرفت (و در برابرش تسليم نشد) توفيق عمل به آن را پيدا نمى‏كند و در نتيجه در نزد خدا جزو منافقان به حساب مى‏آيد.